ΠΑΡΟΙΜΙΟΜΥΘΟΙ ή ΜΥΘΟΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΤΑ Δ. ΛΟΥΚΑΤΟΝ

Ό Όρος παροιμιόμυθος χρησιμοποιείται, νομίζω, εδώ[1065] για πρώτη φορά. Σημαίνει το παροιμιακό μικροκείμενο, πού δίνει ή προϋποθέτει ένα μύθο, μια λαϊκή διήγηση, μέσα στή σύνθεση ή στή διατύπωση του. Θα μπορούσε να λέγεται και μυθοπαροιμία, αφού χρησιμοποιείται σαν παροιμία στο λόγο μας. Το βάρος ομως της σημασίας του πέφτει πάντα στον εσώτερο μύθο. Άπο τήν ώρα πού ο στοχαστής ή ο συζητητής, άνθρωπος του λαού, αναζητεί μια βιοτική εικόνα (άπο τούς ομοίους του, τα ζώα ή και τα άψυχα), για να- στηρίξη το λόγο του, και πού ή εικόνα αυτή μπορεί να σταθει ανεξάρτητη ή ν' αναπτυχθεί σε πληρέστερο μύθο, ο μικρός αυτός λόγος, οσο κι' αν διατυπώνεται παροιμιακά, είναι μύθος. Λέγοντας π.χ. (μέ πρόχειρη θύμηση) τήν παροιμιακή αλληγορία: «Εΐπ' ό γάιδαρος τον πετεινό κεφάλα!», έχουμε στή φράση αυτή ολόκληρη εικόνα ελληνικού υπαίθρου και νεο-αισώπειας ηπαρατήρησης, οπου ο αγαθός γάιδαρος, τήν ώρα που βόσκει πλάι στον ενοχλητικό πετεινό, του ρίχνει άκριτα τήν κατηγόρια του «μεγαλοκέφαλου !». Στήν παροιμιακή διατύπωση της βρίσκεται κιόλας το «επιμύθιο», ότι δέ μπορεί ένας μέ φανερά μεγάλα ελαττώματα, να κατηγορεί τον άλλο για πολύ μικρότερα.

Βιβλιογραφία
1065 - Δημ. Λουκάτος - Νεοελληνικοί Παροιμιόμυθοι - Ερμής - 1972