Λέξεις

 

Ρίσκο και Ριζικό

 
 

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΟ ΠΕΔΙΟ

Ετυμολογία του Ρίσκου

Ο όρος ρίσκο μπορεί να έχει τις ρίζες του στο κλασικό ελληνικό ριζικό (το ανήκον εις την ρίζαν) ρίζα, που αργότερα χρησιμοποιήθηκε στα λατινικά για να δηλώσει «γκρεμό» ή απότομο βράχο.

Ο όρος ρίζα χρησιμοποιείται στη Ραψωδία του Ομήρου Μ Οδύσσεια "Σειρήνες, Σκύλλα, Χάρυβδη και  οι ταύροι του Ηλίου. Ο Οδυσσέας προσπάθησε να σωθεί από τη Χάρυβδη στον γκρεμό της Σκύλλας, όταν το πλοίο του καταστράφηκε από την θαλασσοταραχή που στάλθηκε από τον Δία ως τιμωρία προς το πλήρωμά του για την δολοφονία των ταύρων του Ήλιου, με  άρπαγμα από τις ρίζες μιας  άγριας συκιάς.

 

RISCIO ή  RISICO Γαλλικά: risque, Ισπανικά: riesgo και arrisco, Πορτογαλλικά: Risco , Μεσαιωνικά Λατινικά:  RÌSCUS, rìsigus,

 

1)  Από την Ισπανική λ. Risco (Αγγλικά: risk)  που σημαίνει απότομο βράχο, και με μεταφορική έννοια   κίνδυνο (για πλοία), από το Λατινικό  Resecare που σημαίνει κόβω.

2) Πάλι από Resecare  άλλα μα την έννοια πλέω με τον καιρό στην πρύμνη δηλαδή επικίνδυνα. (βλέπε Ski = σκι).

3) Από το Αραβικό. Rizq, που σημαίνει  «ό, τι προέρχεται από το Θεό και,  είναι ένα κέρδος, ή οτι δήποτε χρειάζεται για να ζήσει καποιος» (κοντά στις έννοιες ριζικό, μοίρα, πεπρωμένο)  , και αργότερα : «σιτηρέσιο ενός στρατιώτη».


ΠΗΓΗ: DIZIONARIO ETIMOLOGICO ONLINE

 

Το λεξικό ερμηνεύει το riscus ως κιβωτός δηλ. κιβώτιο,

ο εγκιβωτισμός ενός πράγματος αποσκοπεί συνήθως στην προστασία του από κινδύνους (από το ρίσκο).

 

Το JM Latin English Dictionary ερμηνεύει το riscus ως Αρσενικό  Ουσιαστικό, που σημαίνει

Box=κουτί κιβώτιο || chest= ένα ισχυρό ορθογώνιο κουτί, συνήθως με ένα καπάκι και μερικές φορές και με κλειδαριά, που χρησιμοποιείται στην αποθήκευση ή στη ναυτιλία || trunk = κούτσουρο

 

Στην Κρήτη 

 

Ριζικάρει = (ρ. Απρόσωπο) υπάρχει κίνδυνος. Από το Ιταλικό arrisiciare = διακινδυνεύω.

Ριζικάρης = τυχερός

ΠΗΓΗ: 156,449

 

 
 

ΣΗΜΑΣΙΕΣ

Ρίσκο (Αγγ. Risk) σημαίνει κίνδυνος. Ειναi περιστατικό που πιθανόν να συμβεί στο μέλλον και να έχει απρόσμενες δυσάρεστες επιπτώσεις.

 

 
 

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

Στον Ερωτόκριτο

 

Ριζικό ακατάστατο, αναπαμό δεν έχεις,

        μα επά κ' εκεί σαν πελελό περιπατείς και τρέχεις.

Όντε στα ύψη μας πετάς, τα χαμηλά γυρεύγεις,

        κι όντε μας δείχνεις το γλυκύ, τότες μας φαρμακεύγεις.       Στ.  720

 

 

Τα μάτια τση εχαμήλωσε, χάμαι στη γη εσυντήρα,

        εβάραινε στο Ριζικόν, και στην πρικιάν τση Μοίρα.

Εφαίνετό τση κλαίοντας τον πόνον αναπεύγει,        Στ. 735

 

Εδώ με την έννοια πεπρωμένο.

 

Στο'να φουσάτον ήσανε κ' εις τ' άλλον αντρειωμένοι,

        κι οπού'χε χάσει σήμερον, τούτο  ταχιάς κερδαίνει.       Στ.  870

Πάν' τα μαντάτα εδώ κ' εκεί, παντόθες το μαθαίνουν,

        πολλοί κινούν του ριζικού, κ' εις τα φουσάτα πηαίνουν.

 

Ενν. Άνθρωποι του ριζικού δηλαδή τυχοδιώκτες, μισθοφόροι.

 

 

Στο Κυπριακό ιδίωμα

 

Ριζικεύω = ριψοκινδυνεύω

Ριζικάρης = τυχερός

ΠΗΓΗ: 184,1028

 

Στα επτανησιακό ιδίωμα

 

Ριζικάρω = τολμώ, διακινδυνεύω, διακυβεύω.

Ριζικό = τύχη πεπρωμένο

ΠΗΓΗ: 178,410

 

 

 

 
 

ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ

Ρήματα σχετικά με τον κίνδυνο

Αναθέτω = Καθιστώ κάποιον υπεύθυνο για την αντιμετώπιση του κινδύνου

Αποσοβώ = κάνω ένα κίνδυνο να σταματήσει να υπάρχει

Αποδέχομαι= δέχομαι ως φυσικό να υποστώ την ζημιά αν ΕΠΕΛ ο κίνδυνος

Διακυβεύω = υποβάλω κάτι σε κίνδυνο

Εκτιμώ = Υπολογίζω το μέγεθος της ζημίας επί την πιθανότητα να συμβεί το ζημιογόνο περιστατικό.

Ρισκάρω, διακινδυνεύω  = αναλαμβάνω τον κίνδυνο, παίρνω το ρίσκο

Μετριάζω = κάνω τις συνέπειες του κίνδυνου να είναι ηπιότερες με λήψη καταλλήλων μέτρων.