Υπογλώσσιο #1
Τα «υπογλώσσια» είναι μικρές φράσεις ή λέξεις υπαρκτές στην Ελληνική γλώσσα και που το νόημά τους δεν μας είναι ακριβώς γνωστό, είναι δηλαδή και υπογνώσια. Θα γράφω τέτοια συχνά για να διαβάζονται και μην ξεχνιώμαστε.
ατασθαλίες, ο άτσαλος ή άτζαλος
ΝΟΗΜΑ Ως «ατασθαλίες», λεξη αρκετά διαδεδομενη την σημερον ημέραν, εννοουμε λαμογιές, καταχρήσεις, βρωμοδουλιές και «άτσαλο» λέμε αυτόν που είναι αδέξιος και απερίσκεπτος. Υπάρχει όμως μια σχέση ανάμεσα στις δύο λέξεις.  
ΣΗΜΑΣΙΑ ἀτασθαλία , η .αλαζονική αμαρτία, απερισκεψία, κακία, Στην Οδύσσεια του Ομηρου απαντά π'αντοτε στον πληθυντικό: «σφετέρῃσιν ἀτασθαλίῃσιν» ή «σφῇσιν ἀτασθαλίῃσιν».  
ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΙΚΑ Η λεξη «ατασθαλία» απαντα στην Οδύσσεια του Ομήρου Α,1 σημαινε την αμαρτία, την ιεροσυλη ή ασεβή συμπεριφορά και αποτέλεσε την αιτία που χάθηκαν οι σύντροφοι του Οδυσσέα γιατί κατέσφαξαν τα βόδια του Απόλλωνα.  
ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ Πιθανόν απο το ατάσθαλος που σημαίνει αδέξιος και απερίσκεπτος.[1]
  Πάντως κατά τον Σταματάκο[4] τό ατάσθαλος σημαίνει αυθάδης, κακός, αφρων, ακόλαστος, θρασύς κν. άτσαλος.
 

Το «Μέγα Ετυμολογικόν»[5] θεωρεί το ατάσθαλος και τα παράγωγά του ατασθαλία και ατασθαλώ:

Άτάσθαλος: Ό άδικος. "Ομηρος, «Υβρισταί δ' αυτήν και άτάσθαλοι άνδρες εχουσι.» Από το άτώ, το βλάπτω, οπως απο το αιθω > αίθαλος, δαίω > δαίδαλος, ετσι και απο το ατώ, ατάζω, ατάζαλος, και μετατροπή του ζ σε ΣΘ, άτάσθαλος οπως ο μαζός γίνεται μασθός και μετά μαστός. Ή από το έν «άταις θάλλειν», δηλαδή ανθίζω μέσα σε βλάβες και άδικίες.
Σας θυμίζει τίποτε;

Ατασθαλία: Αμαρτία, αδικία- κυρίως μέν η «παρά την θάλειαν άτη», βλάβη, ώς παροινία ειναι η «απο τον οίνον αταξία». Ή απο το παρά τή ατη θάλλειν και αυξάνεσθαι. Ομηρος, «σφετέρησιν άτασθαλίησιν όλοντο».
 

Το Glossarium του Du Cange[6], το ετυμολογεί από το ατσάλι (!):
ΑΝΑΦΟΡΕΣ

Πιό κοντά στην σημερινή έννοια είναι ο Κεκαυμένος2:
 

δηλαδή

  
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. 131, ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΟΝ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ, Γ. ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗ, ΚΕΝΤΡΟ ΛΕΞΙΚΟΛΟΓΙΑΣ, 1966. σ.253 back
2. Ομήρου «Οδύσσεια» 1.1 back
3 Κεκαυμένου «Στρατηγικόν» (σ. 87) 11ος αιώνας μ.Χ. back
4. 261 -ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣ, Ι. ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΣ, ΦΟΙΝΙΞ, 1972. σ. 189 back
5. 300, ΜΕΓΑ ΛΕΞΙΚΟΝ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣ, Δ. ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΣ, ΔΟΜΗ back
6. 311. «Glossarium ad scriptorum mediae ed infimae Greacitatis» - Carolo du Fresne, Domino du Cange back

  
Copyright 2011© Αρης Στουγιαννίδης www.stougiannidis.gr