Το «παίρνω» και το «περνώ» είναι δύο πολύ συνηθισμένα ρήματα της Ελληνικής που μοιάζουν πολύ ηχητικά αν η σημασία τους είναι πολύ διαφορετική. Πολλές φορές συγχέουμε την ορθογραφία τους: «παιρνώ» και «πέρνω».

Παρακάτω θα προσπαθήσω να διευκρινίσω την σημασία τους και να παραθέσω λέξεις του απηχούν κυριολεκτικά το σημαινόμενο. Οι καθαρευουσιάνικες ή αρχαΐζουσες επισημαίνονται.

πάρσιμο (το παρσιμο=άλωση της Πόλης)

παρμένος (ο καταληφθείς απο ψυχασθένεια ,αλλως ο λωλος= ολωλος < Αρχ. όλλυμι), ο χαμένος

περασμα (το)

Διάβαση

Πέραμα (ο τοπος απο οπου μπορει κανεις να διαβεί ενα πορθμό ή ενα ποταμό) αλλα και το πλοιο που διαπερά τους επιβάτες, πορθμείο.

περασμένα (τα) μετοχή του περνώ (τα γεγονότα, αυτα που έχουν γινει)

σηκωνω, υψωνω, λαμβάνω

διαβαινω, διερχομαι

πήρα (θ) Αρχ. ουσιαστικο = δερματινος σάκκος για τροφές.

Ακούγεται σαν τον αόριστο του παίρνω.

pernot = επωνυμια ηδυπότου (Λικερ) Liqueur de Violette απο τον Emile Pernot ιδρυτή της ομωνυμης Ποτοβιομηχανίας.

Προφέρεται περνό.

πέρνα -ης (θ) το χοιρομέρι

Στράβων

Ακούγεται σαν την προστακτική του «περνώ». πχ. Περνα να δεις ν ανοιξε το φαρμακείο

περνάς (Θ) μτχ. του αρχαίου ρήματος πέρνημι = εξάγω προς πωληση

Ακούγεται σαν την υποτακτικη του περνώ. πχ. Δεν περνάς κυρά Μαρία.

Εκανες τον Τουρκο φίλο; παρε (εχε μαζί σου) και κανενα ξυλο

Πάρτονε (προσκάλεσε τον ) στο γάμο σου να σου πει «και του χρόνου»

Περασμένα ξεχασμένα

Τα Περασμένα [να ειναι και] ξεχασμένα, ασ λησμονηθεί το συμβάν.

παρε με (ενν. τηλεφώνησέ μου)

τα παιρνει [ενν. τα χρηματα]= δωροδοκειται, δεκάζεται

τον παιρνει [θου Κύριε!] ολοι ξερουμε τι εννοεί.

Πάρε δρομο (φύγε)

Δρομο παιρνει, δρομο αφήνει φραση στα παραμύθια.

τον πηρε στο κατοπι (τον ακολούθησα)

πήρε τα ματια του ή πήρε των ομματιών του (εφυγε)

Παρε ασπιρινη να σου περάσει ο πονοκέφαλος (λαβε, κατάπιε, πιες το φάρμακο ... )

Ηρθε παλι αυτή η γλωσσοκοπάνα και μου πήρε τ΄αυτιά (μεταφορικως «με ενοχλησε με την φλυαρία της»)

Βρήκε μια μικρούλα που του πηρε τα μυαλά (τον ξελογιασε, του ενέπνευσε σφοδρό έρωτα).

Μια και βγαίνεις πάρε μου τσιγάρα. [αγορασέ μου]

παίρνω αμπάριζα (ξεκινω)

να πάρει [ενν. ο διαβολος] ή και μπα που να σε πάρει και να σε σγηκώσει

Κοιμωμουν και δεν πήρα ειδηση ή χαμπαρι ή μυρουδιά ή πρέφα (δεν το αντιληφθηκα)

Να το παρει το ποτάμι; (να σου πω τη λύση;)

Δεν παιρνει απο λογια (δεν δεχεται συμβουλες, δεν μεταβάλλει αποψη δια λόγων)

Το κανανε διευθυντή και το πηρε επανω του (αποδοση του Αρχ. επαιρομαι=καυχώμαι)

Εγώ σε προιεδοποιώ και σύ πάρε τα μέτρα σου (λάβε προληπτικά μέτρα)

Παρτου μετρα για σωβρακο Μετρησε τις διαστάσεις για του ράψεις εσωβρακο [διοτι αυτο θα το λερώσει, θα χεστεί απο το φόβο του]

Παίρνω επάνω μου την υποθεση (αναλαμβάνω)

Αφήστε τήν φακή να παρει μια βράση.

Απάνταται στις περισσοτερες συνταγές μαγειρικης χωρις πουθενα να αναφερεται τι ειναι η βραση ποτε αρχιζει και ποτε τελειώνει

Δεν εχω πάρε-δώσε μαζί του (δοσοληψιες, δουναι-λαβειν, νταραβέρια, αλισβερίσι).

Πήρε φως στη γέννα (για ανθρωπο μαυριδερο, κατ΄επιδραση απο τον υπερφωτισμο της φωτογραφιας).

Είπε ψέματα για να παρει με το μερος του τους ψηφοφορους. (παρασύρει)

Δεν τα παιρνει τα γράμματα (δεν μαθαίνει)

Πάρτον κατω («ριξε τον» αλλά και «επεσε»). Φραση που λεγονταν απο το φιλοθεαμον κοινον προς τους παλαιστας (ρίξε τον κατω, βάλε τον κατω απο σενα, υποσκέλισέ τον)

Σ΄αγαπώ οσο δεν παίρνει αλλο (στο πιο ακραιο σημείο, εις άκρον)

πήρε ενα αξιωματικο = παντρευτηκε ενα ...

Τα πήρε στο κρανιο [ενν. τα λεχθέντα] τα εξέλαβε σοβαρως ως προκλητικα.

τα πηρε σβάρνα (παρεσυρε)

τον πηρε στο λαιμο του (εγινε αιτια να ζημιωθει). πρβλ. το κριμα στο λαιμό σου [ενν. πάρε]. Συ όψει.

εγιανε και πηρε χρωμα (θεραπευτηκε και επαψε να ειναι ωχρός)

Δεν εννοούσα αυτο! Το πήρες στραβά. (Το εξελαβες λαθος)

Πήρε ψηλά τον αμανέ. Αν και καποτε θα σήμαινε «ανελαβε κατι υπερανω των προσπαθειων του». Οπως ο τραγουδιστης που ξεκινάει απο εντονα το τραγουδι και η φωνη δεν μπορει να ανυψωθε αν απαιτηθεί. Σημερα το λεμε με την εννοια καυχάται, υπερηφανεύεται.

Παρε το τραμ / τραινο / αεροπλανο / λεωφορείο και ελα το συντομοτερο (επιβιβάσου)

του πηρε καποιος το πορτοφολι (του έκλεψε)

πήρε σαρκα και οστα (πραγματοποιήθηκε)

περνάει η μπογια της (ειναι ακομη ελκυστικη)

πέρασέ τον τοιχο ενα χέρι βερνίκι (βάψε. επίστρωσε)

Εχει περάσει τα 40 [χρόνια] υπερέβη το 40ο έτος

Για Αμερικανάκια μας περασες (μας εξέλαβες ως ... )

Λεμε ομως «με παίρνεις για βλάκα;»

Τωρα πια οι καντάδες δεν εχουν πέραση [κυρ. διελευση] δεν ειναι της μοδας του συρμου.

Κριτηριο εμπορικης επιτυχιας ηταν αν οι διαβατες στην αγορα περνουσαν και ρωτουσαν για καποιο προιον. Τοτε έλεγαν οτι το προιον αυτο «εχει πέραση».

Παρε ασπιρινη να σου περάσει ο πονοκέφαλος (παρε το φάρμακο ... για να παρέλθει ... )

Περαστικά (Ευχή για καλή ανάρρωση)

Πέρασα μια γρίπη που με εξάντλησε τελείως (ασθένησα απο ... )

Να βάλουμε εδω την ταμπέλα που ειναι πέρασμα (που διαβαίνουν πολλοι)

Πως τα περνάς [τα χρονια]

τους επερασαν δια στοματος μαχαίρας (τους εξοντωσαν).

Να περασει ο καιρος να απολυθούμε (να διαβει το χρονικο διαστημα

περασέ μου την [κλωστή στην] βελόνα. (αρχ. διείρω το νήμα)

το πλοιο περνά και απο τήν Κέα.

Δεν περνάει απο το χέρι μου (δεν εχω την εξουσια ή την διακαιοδοσια).

Η Βια δεν θα περάσει. (επικτρατήσει).

Σε πέρασα για κλέφτη. (ΣΕ εξέλαβα) Αναλογη χρηση και του παίρνω.

Για ποιόν με παίρνεις ή για ποιους μας περνάς.

Εχει θωράκιση που δεν την περνάει το βλήμα του πολυβόλου.

Λέει ο,τι του περάσει απ' το μυαλο. (ο,τι σκεφθει χωρις να το ελεγξει, ο,τι του κατεβει)

Αυτο δεν θα περάσει έτσι (θα έχει συνέπειες).

Πασατέμπο για να περνάει η ωρα (κυριολεκτικα passa tempo = Ιταλ. περναει ο χρόνος).

Ειναι στην πορτα δυο φουσκωτοί και δεν αφήνουν μυγα να περάσει (εμποδιζουν τήν διέλευση).

Τα εισητηρια του 1€ δεν περνάνε (ισχύουν)

Το τι πέρασα δεν περιγράφεται. (τι ειδους περιπετειες ή δυσκολίες ειχα)

Το 1500€ δεν φθάνουν να περάσεις ενα μηνα. (να διαβείς, να αντεπεξελθεις στα εξοδα).

Περάσαμε απο το κεντρο και καναμε μερικα ψώνια. (διήλθαμε)

Να δουμε που θα περάσουμε τη νύκτα (θα διανυκτερευσουμε)

περασε στην αντιπολίτευση (αλλαξε στρατοπεδο).

περασε στο Πολυτεχνέιο (επετυχε στις εισαγωγικες εξετάσεις).

Αυτή τήν πέρασε (γαμησε) το μισό χωριό.

Το πέρασε γεννεές δεκατέσσαρες.

Πάρε ναυτάκι Συριανό

Εδώ το «πάρε» με τήν εννοια του «να προσλάβεις»

Αρμενάκι είμαι κυρά μου πάρε με
κι άνοιξε τη αγκαλιά σου βάλε με

Εδώ το «πάρε με » με τήν εννοια του «παράλαβέ με»

Αν δε σ' αρέσει να περνώ
βάλε να φράξουν το στενό

Να διερχομαι

Απο τήν πορτα σου περνώ
ωραία Αιγιώτισα

Δεν περνάς κυρά Μαρια

Ελα περασε και βήξε
κι ενα πετραδάκι ριξε

χτυπάει τον νιό πραματευτή και παιρνει τα συλλοικά του.

Γ. ΓΡΥΠΑΡΗΣ - Ο Πραματευτής

Σε περαζόμενο καιρό στην χώρα σου κατοίκου

306 Β. Κορνάρου - Ερωτόκριτος

Παλαιότερα κατοικούσα στή χώρα σου

Ναηλί εμάς, να βαϊ εμας, οι Τρουκ τημ Πολη επαίρναν
επαίραν το βασιλοσκάμν΄ ελλάγεν η αφεντία.

Αλοιμονο μας οι Τούρκοι κατέλαβαν την Πολη, πηραν τον θρόνο και αλλαξε ή Διοικηση.

παιρνει τα ορη πισω του και τα βουνά μπροστά του

3, Του Νεκρού Αδελφού, σ. 163

εψές επήραν τα προικιά και σήμερα τη νύφη

3 «Η Αρπαγή της γυναικός του Ακρίτη» σ. 123

Σαν μου τον ήπηρες το νου, παρε σκιάς και μενα
κ΄ειντα με θέλει κουζουλο η μανα που μ΄εγέννα;

3. Λιανοτράγουδα σ. 193

Βγήκαν κλέφτες στά βουνά για να κλέψουν αλογα,
αλογα δεν βρήκανε, προβατάκια πήρανε.

3. σελ. 163 Εργατικά #236

Περνώ και πάω στους μαύρους μου, τους εβδομηντα πέντε.

3, «Η Αρπαγή της γυναικός του Ακρίτη» σ. 124

1. 331-ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΚΑΘ ΗΜΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΙΑΛΕΚΤΟΥ
ΣΚΑΡΛΑΤΟΣ ΒΥΖΑΝΤΙΟΣ-ΓΚΑΡΠΟΛΑΣ-1857

2. ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΟΝ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ-Γ. ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗ
ΚΕΝΤΡΟ ΛΕΞΙΚΟΛΟΓΙΑΣ-1966

3. Ν. Πολίτη - Δημοτικά Τραγούδια - Εκδ. Παράδοση