Ειλείθυια είναι Θεότητα των Αρχαίων Ελλήνων. Είναι η προστάτις των εγκύων, επιτόκων^[α], λεχώνων.

'Εγγυος ειναι η κυοφορούσα, επίτοκος αυτή που πρόκειται να γεννήσει (έχουν αρχίσει οι ωδίνες) και λεχώ (κν. λεχώνα) αυτή που βρίσκεται στο κρεββάτι (αρχ. λέχος) μετά τή γέννα.

Οι Ειλείθυιες περιγράφονται από τον "Ομηρο ώς οί θεές των πόνων και τοϋ τοκετού. Στήν πραγματικότητα οί Ειλείθυιες ήσαν μία καί μόνη. Ή Ειλείθυια όπως υποστηρίζει ό Ησίοδος {θεογονία, 922) ήταν κόρη τοΰ Διός καί της "Ηρας. Η Ειλείθυια βοηθάει την ηλίθια, που δέν σκεφθηκε να φορέσει στον άνδρα της ενα προφυλακτικό, για να μην διαιωνίσει το είδος.

Ό Ομηρος περιγράσφει τίς Είλείθυιες ώς έξης:^[3].

Ως δ' οταν ωδίνουσι έχη βέλος οξύ γυναίκα,
δρυμύ το τε προιειθσι μολοστόκοι Ειλείθυιαι
Ηρης θυγατέρες πικρά ωδίνας έχουσαι.

Ομόηχο του «η έγκυος» (εν+κυω) ειναι «η έγγειος» (εν+γη) - αυτη που προέρχεται απο την γή. Ετσι εχουμε έγκυο γυναίκα και έγγειο πρόσοδο = απόδοση χωραφιού.

Η εγκυος ονομαζεται και βαρεμένη ή γκάστρωμένη (εν+γαστήρ) και στην ποντιακη διλάκτο και βαρμενέσσα.

Η δυνάμει της ειλυθείας κυοφορία είναι επαχθής και ανυπόφορη για την γυναίκα. Μια κατάσταση που δυσκολεύει τις κινήσεις, δημιουργεί πρόσθετο βάρος, ιλίγγους κλπ. Ετσι λέγοντας «μας γκάστρωσες» εννοούμε μας επιβάρυνες, μας δυσκόλεψες. Αυτό λεγεται συνηθέστερα απο ανδρες, προφανώς μεταφορικα. (συνωνυμο «μας επρηξες»=γκάστρωσες, αλλα και το «μας τα επρηξες» που αναφέρεται στους όρχεις)

Αλλη εκφραση για να δηλώσει τον βαρβάτο και δυντατό άνδρα ειναι η αυτός «γκαστρώνει γαιδούρα στον ανήφορο». Δηλαδή διαθέτει μέγεθος πέους και ορμή σπέρματος ικανήν ώστε μια γαϊδούρα να μπορέσει να συλλάβει και κατά την πλέον αντίξοον στάσιν, την ανηφόρα.

α) επίτοκος είναι η γυναίκα που πρόκειται να γεννήσει. Επιτόκιο είναι το ετήσιο ή μηνιαίο ποσοστό του προκύπτοντος τόκου που γεννά τοκιζόμενο κεφάλαιο μιας νομισματικής μονάδας. Η ρίζα είναι κοινή γιατί ο τόκος (από το αρχαίο ρήμα τίκτω) σημαίνει γέννημα (πχ. παιδί ή στάρι ή χρήματα). Πρβλ. «Εν τω σπηλαίω τίκτεται», και «Συ δε αγνή τέρπου Θεοτόκε επί τη εγέρσει του τόκου σου».

β) το όλυμι δεν χρησιμοποιείται πια. Επιζεί όμως ως σύνθετο: απόλυμι, απωλεσθέντα αντικείμενα, απώλεια συνειδήσεως, απωλέσθη σκύλος κανελής ακουων εις το όνομα Μπούμπης, κλπ. Εκφέρεται και μηχανικά σε διάφορες θρησκευτικές εκφράσεις : πχ. «Θανάτω θάνατον ώλεσεν».

1. Ησιόδου «Θεογονία»

2. 126 - Κ. Δούκα - «Πολεμος γεννήτωρ λέξεων » - σ. 82

3. Ομήρου - «Ιλιάς» - Ραψωδία Λ. 269