ΣΗΜΑΣΙΑ:Περιδιάβαση, ή περίπατος για διασκέδαση η αναζήτηση (κν. καμάκι)
ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΙΚΑ:Αυτός που κάνει σουλάτσο λέγεται σουλατσαδόρος. Κατά κανόνα είναι άνεργος και ενδεχομένως προικοθήρας που κάνει βολτες στην οδό του επαρχιακού περιπάτου. Η λέξη σουλατσαδόρος εχει μειωτική σημασία. Το σουλάτσο ή βόλτα ή σεργιάνι γίνεται στο μεϊντάνι με αναλογα ρούχα (πβ. ένδυμα περιπάτου, μειντανογέλεκο).
ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ:Απο το Ιταλικό sollazzo, Προβηγκιανό solatz, Αρχ. Γαλλικό Ισπανικό solaz, soulas, Αγγλικό solace. Όλα προέρχονται απο το Λατινικό SOLATUS, μετοχή αορίστου του ρήματος SOLARI: ευρισκομαι εν ανέσει, χαλαρώνω, που έχει την ρίζα του στο SOLLUS= όλοκληρος απο όπου και το sodisfatto=ικανοποιημένος , contento Salvo.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ:
Υπαγε εις διαβασεις ή ανδεσου βολή[1] να
ευγης από τον οίκον, σολατζάριζε ολίγην ωραν μην
σε βλάψη το φαγή, καθίζοντας εις τον στομαχον.
Αγαπιου του Κρητός «Γεωπονικά» Κεφ. 59
1) «ανδέσου βολή» = άν δέν σου βολε'ι = αν δε σε βολεύειι,
αν δεν ευκολύνεσαι
Σε σουλάτσο πήγε ο Κολοκοτρώνης όταν τον έσκασε ο Μαυτροκοδράτος:
Μπαίνοντας ο Μαυροκορδάτος ήλθε και ό Αναγνώστης. Έκάτσαμε ol τρείς, και εκλείσαμε την πόρτα και αρχίνησα να εΐπώ του Μαυροκορδάτου: Διατί να κάμης αυτό;» Αυτός αρχίνησε vò μου απολογηθη με τα γέλια τό συνειθισμένα, και μου λέγει οτι: «Είναι συμφερώτερον διό τό έθνος τό Βουλευτικό παρά τό Εκτελεστικό». «Σου λέγω τουτο, κύριε Μαυροκορδάτε, ότι έσυναναστράφημεν σαράντα ημέρας είς τό Εκτελεστικό, και δεν ημπορώ ... σοϋ λέγω, μή καθησης πρόεδρος, διότι έρχομαι καί σέ διώχνω μέ τα λεμόνια, μέ την βελάδα πού ήλθες». Καΐ έβγήκα είς σουλάτσο. Ό κυρ Αναγνώστης, όπου έμεινε οπίσω, του είπε: «Έντεσα έγώ και έγλυτωσες, είμη θά σέ έσκότωνε» καΐ έριζε τό φαρμάκι του και αυτός. Την Ιδια νύκτα επήρε τα πλυμένα του ό Μαυροκορδάτος και έπέρασε στο Κρανίδι καΐ έπειτα είς την Ύδραν.
9015 Κολοκοτρώνη Άπαντα τ.1 . σελ. 344
ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ:
Απο στίχους συγχρόνων τραγουδιών
Κόψε μάγκα το σουλάτσο κατά δω
Θα σου βγει ξινό – θα σου βγει ξινό
Άντε να πουλήσεις ύφος και μαγκιά
Σ’ άλλη γειτονιά – σ’ άλλη γειτονιά
«Ακου φίλε» Στίχοι: Βαρβάρα Τσιμπούλη Μουσική: Νίκος Καρβέλας Πρώτη εκτέλεση: Τόλης Βοσκόπουλος
Μετά απ’ τις γιορτές που θα’ χει ξεραθεί,
στο σκουπιδοκαδο τ’ ακουμπάω με στοργή,
στα εποχιακά θα κάνω το σουλάτσο,
να πάρω τα στολίδια και γιρλάντες ένα μάτσο
Ημισκούμπρια - Τα Χριστούγεννα σημαίνουν
Αντί να πάρω την ζωή μου επί πόνου
φεύγω σουλάτσο στα μελτέμια της Μυκόνου
κι αντί να ζω με υποσχέσεις σου επίσημες
φεύγω για νύχτες που δεν είναι κατοικήσιμες
κι αντί να ψάχνομαι και να ζητώ αντίποινα
φεύγω για βράδια μυκονιάτικα επικίνδυνα.
«Μύκονος» Στίχοι: Φίλιππος Γράψας Μουσική: Μάριος Τόκας Πρώτη εκτέλεση: Κατερίνα Κούκα
ΣΥΝΩΝΥΜΑ ΣΥΓΓΕΝΙΚΑ:βόλτα (η), ρ. βολτάρω, γύρος (ο) ή γύρα (η), το αρχαίο ρέμβω και ρεμβάζω, περίπατος.
«Πήγε περίπατο» μεταφορικά σημαίνει εξαφανίσθη ολοσχερως.
«Τα φέρνω βόλτα» καταφέρνω να αντεπεξέρχομαι οικονομικώς, εννοεί οτι τα έσοδα μου καλύπτουν τα εξοδά μου, δεν κερδιζω ουτε χάνω. πβ. πατσίζω, πάτσι-πόστα και το χαρτοπαικτικό "ρεφάρω" ( απο το Ιτ. refare = ανακτώ).
Ο γύρος = κύκλος και ο Ιταλικός γύρος, ο giro, ο τζίρος σημαίνει τον «κύκλο εργασιων». Ο τουρκικός γύρος λέγεται «ντονέρ κεμπάπ» και είναι κάτι εύγευστο μεν αλλά διαφρετικό.
«Γύρος» σημαίνει ο περίγυρος, το κοινωνικό περιβάλλον. «Πηγε και διέδωσε στο γύρο οτι ...»
Το «γυρίζω» ως αυτοπαθές (γυρίζω εγώ ο ίδιος) έχει την έννοια του περιφέρομαι
αναζητώντας. Αρα συνώνυμο του «σουλάτσο».
Λεγεται και «βγαινω στη γύρα» συνήθως για να συγκεντρώσω
κάτι (πχ. χρηματα ή πληροφορίες).
Το συγυρίζω ως μεταβατικό (συγυρίζω κάποιον) ξέπεσε από το να σημαίνει «διαπομπεύω» στο σημερινό «συμμορφώνω», «σοφρωνίζω» αλλά καί «τακτοποιώ», «νοικοκυρεύω»
Περισσότερα στο Α. Στουγιαννιδη ΔΙΑΠΟΜΠΕΥΣΗ
Μιά έκφραση που λέγεται για να υποδείξουμε σε κάποιον ότι δεν είναι υποχρεωτική
η επιλογή είναι η «Αν δεν σ΄αρέσει, την βόλτα σου».
Η πλήρης φράση είναι «Αν δεν σου αρέσει η
υποψήφια νύφη που επί τούτοις εμφανίζω, συνέχισε την βόλτα σου,
τον περίπατο σου».