ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΩΝΥΜΩΝ

Οι ενδυματολογικές προτιμήσεις των άλογων δεν περιλαμβάνουν σκούφους. Δεν πρόκειται ούτε για άλογο" (ίππος) ούτε για σκούφο (κάλυμμα της κεφαλής) . Έτσι επονομάζεται κάποιος που είναι άλογος (παράλογος, χωρίς λογική [Σταμ 68]) και κούφος (κενός, άδειος, χωρίς περιεχόμενο [ Σταμ 546]. Τα συμπεράσματα για την πορεία της οικονομίας δικά σας.

Μια πιο συνηθισμένη μορφή με αντιμετάθεση των συστατικών της λέξης είναι το "κουφάλογο" με την ίδια ακριβώς σημασία και που παρετυμολογείται από το κουφός (κωφός) αντί του ορθού (κούφος).
Η σύγχυση του επιθέτου "άλογος" με το ουσιαστικό "άλογο = ίππος" αποδεικνύεται πανηγυρικά με την παρερμηνεία της έκφρασης "πράσσειν (πράττειν) άλογα" που γράφεται (και εννοείται) σήμερα "πράσιν'(α) άλογα".

Από την Ιταλική πόλη GAETA.

Η Gaeta ήταν αρχαία Ιωνική αποικία των Σαμίων. Ο Στράβωνας εθεώρησε οτι το όνομα προήλθε από το ελληνικο ΚΑΙΕΤΟΣ , το οποίο σημαίνει "σπηλιά", σχισμη εδαφους, χαραδρα (απο εδω και ο καιάδας της Σπάρτης). Πιθανώς αναφερόμενος σε γεωλογικά χαρακτηριστικά της περιοχής. Ο Όμηρος μιλάει [Οδυσ.Δ1] για την "καιατόεσσαν Λακεδαίμονα".

Παρεμφερή επώνυμα: Γαητας, Δεγαητας απαντούν συχνά στα Επτάνησα.

Από το [Τουρκ.122] gök=Ουρανος, Γαλάζιος

Από το [Τουρκ 128] Gurcu=Γεωργιανός (από τη Γεωργία) και Κουρτζής.

Από το [Τουρκ 415] zorba=βίαιαος, επαναστάτης, αντάρτης και Ζορμπάνος <Ζόρι [Τουρκ. 415] zor=βια, δυσκολία, καταναγκασμός]

Ο πωλητής ετοίμων υποδημάτων [Τουρκ. 189]

Kaz=Χήνα, Ανόητος [Tουρκ.193]

Dag=Βουνό [Τουρκ.71]
Li=επίθεμα δηλωτικό της προέλευσης [τουρκ]
Αυτός που προέρχεται ή κατάγεται από το Βουνό με τις Χήνες  ή το βουνό που μοιάζει με χήνα  [πιθανά τούρκικο τοπωνύμιο].
Το αρχικό ήταν Καζνταγκλής που εξελληνίσθηκε πρβλ. Δαγκλής αντί Ναγκλής = ορεσίβιος, Βαρβέρης αντί Μπαρμπέρης κλπ.

Kazel = [Τουρκ] Το φύλλο που μένει στο δέντρο [kazel mevsimi = φθινόπωρο].Ο φθινοπωρινός [μελαγχολικός ή και ο μοναχικός].

αλλά ίσως και απο το καντζα<αντζα<αρχ. κανθός < καμπτω απο οπου και το ιταλ. gammba. = γάμπα που σημαινει καμπή. Ισως λοιπον ο Καντζάς ηταν ο εχων παχιες γαμπες (πρβλ. Παλαμάς, Κεφάλας) το παιδι = Καντζέλι> Καντζέλης> Καντζέλας. [Γιανουλ]

Μαύρος (τουρκ) - Μελαμψός. Πιθανόν να πάσχει από την νόσο του Addison ή να είναι μελαχρινός. (πρβλ. καρά-πιπέρι, καρά-τζιερι).

Όμως το "Μαύρος" έχει και την έννοια του τάλας= δυστυχής, ταλαίπωρος, φουκαράς. πρβλ. το πελοπονησιακό "ωχ τι επαθα ο μαύρος".
Το kara στα τούρκικα έχει την έννοια και του δυσοίωνος (καρά-χαμπέρι) (Καραγάτσης = Δυσφημισμένος) . Το "καρά-" απαντά ως πρόθεμα σε πολλά επώνυμα πχ. (Καρατσαλος, Καραπιπέρης, Καραγκιόζης(Μαυρομάτης, göz=μάτι)αλλα και εξελληνισμένα οπως Μαυρομιχάλης.,Γιαννουλ

Αυτός που έχει μεγάλο κεφάλι (πιθανόν υδροκέφαλος)

Από τα κατάλοιπα των εινομομαχιών του Βυζαντίου (Ει)κονοφά(γ)ος. υπήρχαν εικονολάτρες που πίστευαν ότι ακόμα και το ξύσμα από το χρώμα της εικόνας μπορεί να έχει θεραπευτικές ικανότητες. Η απώλεια του γ στα εις -φαγος απανταται στα κρητικα ιδιωματα π.χ. και με συναιρεση του -αος σε -ας : Τουρκοφάς, Γυψοφάς (δηλ. Τουρκοφάγος, Γυψοφάγος βλ. Ν.Καζαντζάκη ο "Καπετάν Μιχάλης" & "Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται")

Άλλο ένα από τα κατάλοιπα των εικονομομαχιών του Βυζαντίου. Κ(λ)ωτσ(ε)ικόνας. Με την πάροδο του χρόνου πολλές ετυμολογικές ορθογραφίες καταργούνται γιατί έχει ξεχαστεί το φαινόμενο ή το γεγονός, που τις δημιούργησε ή γιατί θεωρείται δυσφημιστικό ή προσβλητικό.

Στο μικρασιατικό ιδιωμα της Ιννεπόλεως υπάρχει το ρήμα "κούζω" προέρχεται απο αρχαίο ρήμα κοϊζω, υποχωρητκα απο τον αόριστο έκουξα < εκούιξα.
Το κοϊζω σημαίνει:

1. Γρυλλίζω (επι χοίρων),
   
2. Καλώ (επι αλεκτόρων) Κούζ' ο πετεινον ,
   
3. Καλώ προσκαλώ.καλώ κάποιον με το όνομά του (Πως να κούζω σε;)

Ο Κούζων (μετοχή) > Κούζος (ουσιαστικό) θα ηταν πιθανον ο κλητηρας, ο κήρυκας

Ο ήρεμος, ο ήπιος < αρχ. ρήμα λαγγιαζω = υποχωρω, μαζεύομαι. (πρβλ. καταλαγιάζω) [Ξανθ. 247]

Μια μικρή Εισαγωγη: Τα γράμματα β, δ, γ στην αρχαία γλώσσα δεν συμβολίζουν άηχα τριβόμενα σύμφωνα, όπως στη νέα ελληνική, αλλά ηχηρά κλειστά (όπως τα αγγλικά baby, dear, get αντίστοιχα), γι' αυτό και το περίφημο παράδειγμα βή, βή που αναφέρεται στο βέλασμα των προβάτων στα αρχαία κείμενα θα προφερόταν [bε: bε:]: τα πρόβατα εμφανίζουν «σταθερότητα εκφοράς», δηλαδή μπέε-μπέε ακουγόταν και τότε όπως και τώρα. Ας σημειωθεί επίσης ότι η λέξη βάρβαρος μεταφέρθηκε στα λατινικά ως barbarus και όχι ως varvarus, ο δράκων ως draco και η γραμματική ως grammatica. H μετατροπή αυτών των κλειστών συμφώνων [b d g] σε τριβόμενα συντελέστηκε κατά τους πρώτους μ.Χ. χρόνους. Τότε οι 'Ελληνες πρόφεραν έτσι. Η Βάβω προφέρονταν Μπαμπω και εξ ης και η Μπαμπόγρια. Απο το αρχαιο ρ. βαβίζω = ομιλώ ασφώς, βγάζω αναθρες φωνες, εχουμε το μπαμπιζω που το πηραν οι Εγγλέζοι και το έκαναν baby.

Βλ. Θέματα ιστορίας της ελληνικής γλώσσας Η προφορά της αρχαίας Ελληνικής Ελένη Αντωνοπούλου (2007)

Ο βαβαλίζων < Αρχ. ρ. βαμβαλιζω = τραυλίζω,ψελλιζω, κτυπώ, συγκρουω τους οδοντας, τρεμω. [196,37] προφεροντα μπαμπαλίζων και ουσιαστικοποιηθηκε σε μπαμπαληζ(ωΝ> μπαμπαλής > με αναβιβασμο του τονου Μπάμπαλης= ο γεροπαραλυμένος και τρεμων (απο την Νοσο του Παρκισον). Αφου σημαίνει και κτυπω δικαίως κτείχε τον τιτλο ο βασανιστής της Χούντας Μπάμπαλης.

Φροντιστής του Οίκου [του Θεού] Ιερέας επιφορτισμένος με την φροντίδα του Ναού. Απαντάει συχνότατα με πολλές παραλλαγές όπως Οικονομόπουλος, Οικονομίδης .

Αυτός που έχει μεγάλες παλάμες (Πάσχει πιθανώς από ακρομεγαλία)

Διάσημοι Ραγκαβήδες

• Θεοφύλακτος ο του Ραγκαβέ, Δρουγγάριος της Δωδεκανήσου
• Μιχαήλ Α' ο Ραγκαβές, Αυτοκράτορας Βυζαντίου
• Παύλος Ραγκαβής, ιδρυτής της μονής Ξηροποτάμου
• Ανδρόνικος Ραγκαβής, μέγας ρήρορας και χαρτοφύλακας του Πατριαρχείου
• Μανουήλ Ραγκαβής, μέγας μπάνος της Βλαχίας και γιός του προηγούμενου
• Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής, Φιλικός, ποστέλνικος της Βλαχίας, συγγραφέας και αρχαιολόγος
• Γεώργιος Ραγκαβής, λογοτέχνης και γιός του προηγούμενου
• Ιάκωβος Ραγκαβής, ιστορικός και αρχαιολόγος
• Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής, ποιητής, πανεπιστημιακός, συγγραφέας και πολιτικός
• Κλέων Ρίζος Ραγκαβής, λόγιος, διπλωμάτης και γιός του προηγούμενου
• Ευγένιος Ρίζος Ραγκαβής, στρατιωτικός, γενεανολόγος και οικοσημολόγος

Κίτρινος (πάσχων από ηπατίτιδα) η Ξανθός - απαντάται συχνά σαν πρόθεμα (Σαρη-γιαννης,Σαρη-μανωλης) άλλα και ως υποκοριστικό Σαριδάκης

Από το τουρκικό σαραπτσής (Sarap=οινος ,Sarapci= οινοποιός). Είναι φανερό ότι το προσωνύμιο δίνονταν σε Έλληνες από τους Τούρκους, εφόσον κάνεις Τούρκος δεν θα μπορούσε να ασκεί το επάγγελμα δημοσίως.

Οφίκιο του Πατριαρχείου. (συν+κελί) Σύμβουλος του επίσκοπου που έμενε μαζί του, στο ίδιο κελί. Πρόσωπο της απολύτου εμπιστοσύνης του αλλά και της εύνοιας του. Ειναι λαθος η γραφή "Συγγελιδης"

Αν δεν προέρχεται από την Σαφράμπολη και το Σαφράν < Safran[Τουρκ 300] Ζαφορά , μπορεί να σημαίνει τον χολωμένο, πικραμένο, κιτρινιάρη, αρρωστιάρη από το [Τουρκ 300] safra=χολή

Τριντσάρω = Κοβω το κρέας. Ο ασχολουμενος με την κοπή κρέατος. [Ρωμας Σ.1-σ.112]

Όψιμο - Αρνί - Είναι λάθος η γραφή "Ψήμαρνος" προερχεται απο παρετυμολογια απο το "ψήνω".

Λεξικόν της αρχαίας ελληνικής γλώσσης, Ιωάννου Αρ. Σταματάκου

Τίτλοι οφίκια και αξιώματα και αξιώματα εν την Βυζαντινή Αυτοκρατορία και τη Χριστιανική Ορθοδόξω εκκλησία., Ιακώβου Πιλιλή - Επισκόπου Κατάνης

Χρονικά του Πατριαρχικού Οίκου και του Ναού, Μανουήλ Ι. Γεδεών

Ελληνικά Επώνυμα Τουρκικής Προέλευσης, Δημήτρης Τομπαϊδης

Νεοελληνικές Ιδιωματικές λέξεις Δάνειες από Ξένες Γλώσσες, Γιώργος Ν. Γιαννουλέλης.