Ορολογία

Με τον όρο γλωσσολογία (ή και γλωσσική, παλαιότερα) εννοείται η επιστημονική μελέτη της ανθρώπινης γλώσσας ως καθολικού φαινομένου, αλλά και των επιμέρους γλωσσών του κόσμου. Ως επιστήμη επιδιώκει να δώσει απαντήσεις σε ερωτήματα για τη φύση της γλώσσας, τη δομή της και τη σχέση της με τον ανθρώπινο νου, αλλά και με την κοινωνία. Με αυτό το σκοπό, εξετάζει αφ' ενός τις καθολικές αρχές οι οποίες διέπουν την ανάπτυξη της γλώσσας και τη διαμόρφωση όλων των γλωσσών, αφ' ετέρου τους παράγοντες και τους νόμους που συντελούν στη γλωσσική διαφοροποίηση και ποικιλία, διαχρονικά (Ιστορική γλωσσολογία) και συγχρονικά (π.χ. τυπολογία, διαλεκτολογία, κοινωνιογλωσσολογία). Συνεργατικές/συγγενείς επιστήμες της γλωσσολογίας, η οποία θεωρείται ευρύτερα ως αυτόνομη επιστήμη, είναι μεταξύ άλλων η Ψυχολογία, η Βιολογία, η Λογική και η Φιλοσοφία, η Κοινωνιολογία, η Ιστορία του πολιτισμού και η Ανθρωπολογία, η Φιλολογία κ.ά. Οι ερευνητές της επιστήμης αυτής λέγονται "γλωσσολόγοι".

πχ. πτωχός- φτωχος, κτιζω -χτιζω πτυω-φτυνω γραμμα, συν-λέγω συλλέγω

Λεξη που επιστέφει στην αρχικη γλώσσα με αλλη σημασια αφου πρωτα εληφθη ως δανειο σε μια ξενη γλώσσα. Δραχμη>Ντιραμ (Αρχ.Περσ.)>Δράμι

Η ετυμολογία είναι η μελέτη των ριζών και της ιστορίας των λέξεων. Εξετάζει πώς έχουν αλλάξει η μορφή τους και η σημασία τους με την πάροδο του χρόνου. Στις γλώσσες με μια μακροχρόνια λεπτομερή ιστορία, η ετυμολογία χρησιμοποιεί στοιχεία απο την φιλολογία, τη μελέτη για το πώς οι λέξεις αλλάζουν από τον πολιτισμό στον πολιτισμό με την πάροδο του χρόνου. Οι ετυμολόγοι εφαρμόζουν επίσης τις μεθόδους συγκριτικής γλωσσολογίας για να αναδημιουργήσουν τις πληροφορίες για τις γλώσσες που είναι πάρα πολύ παλαιές για οποιεσδήποτε άμεσες πληροφορίες (όπως το γράψιμο). Με την ανάλυση των σχετικών γλωσσών με μια τεχνική που λέγεται "συγκριτική μέθοδος", οι γλωσσολόγοι μπορούν να εξάγουν τα συμπεράσματα για την κοινή γλώσσα των προγόνων τους και το λεξιλόγιό τους.

Σύνδεση λέξεων οφειλόμενη σε φωνητική ή και σημασιολογική ομοιότητα η οποία όμως δεν τεκμηριώνεται σημασιολογικά και επιφέρει αλλαγή στη μορφή ή και στη σημασία της λέξης.

Σημασιολογική λειτουργία η οποία περιλαμβάνει γενικά τη δήλωση ενός πράγματος μέσω άλλου που θεωρείται συναφές. Παραδοσιακά θεωρείται ότι κατά τη συνεκδοχή επιτελούνται οι ακόλουθες λειτουργίες:

1. Το ένα δηλώνει πολλά ομοειδή π.χ. πως πρέπει να αντιμετωπίζει ο καθηγητής αυτό το ζήτημα. Αντί οι καθηγητές.
2. Το μέρος που δηλώνει το σύνολο π.χ. των τιμόνι θέλει ψυχραιμία αντί η οδήγηση του αυτοκινήτου
3. Ένα αντικείμενο δηλώνει άλλο σχετικό: π.χ. ποτήρι αντί, ποτό
4. Το όργανο να δηλώνει την ενέργεια που πραγματοποιείται με αυτό π.χ. μαχαίρι αντί φόνος
5. Η ύλη δηλώνει το αντικείμενο που είναι κατασκευασμένο από αυτήν π.χ. σιδερικό αντί όπλο

Γλωσσική λειτουργία μέσω της οποίας,με την προσθήκη ειδικής κατάληξης στην πρωτότυπη λέξη, εκφράζεται πραγματική ή συναισθηματική σμικρυνση της σημασίας της πρωτότυπης λέξης. πχ. είπαμε το ψωμί ψωμάκι.

Ως λαογραφία ορίζεται εκείνη η επιστήμη που ασχολείται με όλες τις εκφάνσεις του λαϊκού πολιτισμού. Εξετάζει, καταγράφει και ταξινομεί όλα όσα ένας λαός κατά παράδοση λέγει, ενεργεί και πράττει σε συλλογικό επίπεδο. Το περιεχόμενο των θεμάτων της αποτελεί εκδήλωση της ψυχικής και κοινωνικής ζωής του λαού σε τοπικό ή εθνικό επίπεδο και συνεπώς ποικίλει. Κατηγορίες, τις οποίες θα μπορούσε κανείς να διακρίνει ως αντικείμενο έρευνας της λαογραφικής επιστήμης, αφορούν στον υλικό βίο και την λαϊκή δημιουργία (οίκος και αυλή, τροφές και ποτά, ενδύματα και καλλωπισμός, λαϊκές τέχνες), στον πνευματικό βίο (λατρεία, θρησκευτική ζωή, δημώδης μετεωρολογία, φυτά, ζώα, μύθοι, παραδόσεις, παροιμίες, αινίγματα, λαϊκό θέατρο κ.α.) και στον κοινωνικό βίο (καθημερινά έθιμα, παιχνίδια, σχολική ζωή κ.α.). Ως λαογραφία έχει αποδοθεί στα ελληνικά ο διεθνώς καθιερωμένος αγγλοσαξονικός όρος folklore, που σημαίνει τη γνώση που έχει ο λαός. Στη Γερμανία επικράτησε ο όρος volkskunde, που σημαίνει τη γνώση για το λαό. Η αγγλοσαξονική θεώρηση θέτει ως αντικείμενο της λαογραφικής σπουδής τις παραδοσιακές εκδηλώσεις του λαϊκού βίου και συγκεκριμένα, την προφορική λογοτεχνία. Αντίθετα, η Γερμανική Λαογραφική Σχολή θέτει στο κέντρο του επιστημονικού ενδιαφέροντός της όχι τις εκδηλώσεις αλλά το ίδιο το λαϊκό βίο συνολικά και συνακόλουθα το φορέα του, τον λαό, αναζητώντας μέσα από τις εκδηλώσεις του πολιτισμικού του βίου τον εντοπισμό των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του.

Η λεξη αναφέρεται ηδη στον Αισχυλο Αγαμέμνων 265 Ο λεξικογράφος Ησυχιος έδινε τις ακόλουθες ερμηνείες «παροιμίαι παραινέσεις νουθεσίες ηθών έχουσαι και ηθών επανόρθωσιν. Παροιμία βιωφελής λόγος παρά την οδόν λεγόμενος οιον παροδια οιμος γαρ η οδος». Παρ(α)+οιμ(ια) < οιμή = «ασμα,ποιημα,ποιητικος λογος»