Σκύλος
Ο αρχαίος κύων ΚΑΤΑΓΩΓΗ
Η σχέση του με τον άνθρωπο χρονολογείται από τα πολύ παλαιά χρόνια. Έχει υμνηθεί και δοξαστεί πολλές φορές κυρίως για την (έμφυτη) τάση του να δέχεται τον άνθρωπο ως ηγετικό μέλος της αγέλης και να δένεται μαζί του ιδιαίτερα στενά. Έτσι, έχουν υπάρξει περιπτώσεις σκύλων που θυσιάστηκαν για το "αφεντικό" τους στην προσπάθειά τους να το σώσουν ή να το προστατεύσουν. Το θυλικό του σκύλου ειναι η σκύλα. Τα μικρά του σκύλου λέγονται κουτάβια. (απο το σλαβικό kut). Στο ποντιακό ιδίωμα η σκύλα λεγεται τσούνα. Απο την γενική του «η κύων», γεν. την κύνα και με τσιτακισμό τσύνα>μετατροπή του ο σε ου : τσούνα. Στο κυπριακό ιδίωμα ο σκύλος λέγεται σσύλος (με δασύ σίγμα οπως στο γαλλικό CH (chien).184.1129 Στα Τσακώνικα ο σκύλος λέγεται κούε ή κουνάζι. Λαογραφία, Τόμος 30 Ελληνική Λαογραφική εταιρεία. - ΕΛΕ., 1976 (Τσακώνικα - Κεφ. Το μεγάλωμα και οι ιδιότητας των σκυλιών. Τα ονόματα των σκυλιών σ. 140) Υπαρχει ένας πολύ μεγάλος αριθμός από φυλές (ράτσες) σκύλων που σκυλοβαριέμαι να καταγράψω. Επισκεφθείτε το http://www.filozwos.gr/ratses/skylia για να δειτε τις 77 από τις 360 ράτσες!
Οι Κανάριοι Νήσοι, που δεν έχουν σχέση με τα καναρίνια. Την ονομασία Κανάρια φαίνεται να την έδωσε ο ιστορικός Πλίνιος από τους άγριους σκύλους (λατινικά «canes») που ζούσαν σε αυτά. Σκυλήσια Ζωή
Στη φωτογραφία ο γηραιότερος γνωστός σκύλος, ο Οττο, ηλικίας 146 σκυλίσιων ετων! (7 σκυλισια έτη κάνουν ένα χρόνο ανθρώπων ) |
||||
ΚύωνΟ σκύλος της Αρχαίας Ελληνικής (ο/η) Το μικρό του κυνός λέγεται σκύλαξ από όπου προήλθε το μεσν. σκύλι<σκυλάκι< σκυλάκιον<σκύλαξ. Το σκύμνος σημαίνει καί μικρό κουτάβι, είναι όμως γενικότερο και μπορεί να λεχθεί για οποιοδήποτε νεογνό ζώου. Διογένης ο ΚύωνΚύων ήταν το προσωνύμιο του Διογένη του Σινωπέα. Κυνικού Φιλοσόφου. βλ. Ανέκδοτα και βιογραφικά στο ΕΠΙΜΕΤΡΟ.
Παράγωγα:
Κύων Μέγας ή Μέγας Κύων(Λατινικά: Canis Major, συντομογραφία: CMa) είναι αστερισμός που σημειώθηκε πρώτη φορά από τον Πτολεμαίο. Ένας από τους 88 επίσημους αστερισμούς που θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση. Βρίσκεται στο Νότιο ουράνιο ημισφαίριο. Είναι αμφιφανής στην Ελλάδα.Βλ Εικόνα 2 Αρχαίες Φράσεις - Παρομοιώσεις Κύων επιστρέψας επί τον ίδιον έμετον ή επί το ίδιον εξέραμα [10.73],[10.119]
Τα άγια τοις κυσί
Τα κυνάρια της τραπέζης
Αρχαία Ελλ. ΓραμματείαΑισχύλος Ευμενίδες 135 ἀλλ᾽ ἔστι φήμη τοὺς λύκους κρείσσους κυνῶν εἶναι: βύβλου δὲ καρπὸς οὐ κρατεῖ στάχυν. Αισχύλος Ικετίδες 760 Αγοράκριτος (αλαντοπώλης)
Κλέων (Παφλαγών)
Αριστοφάνης - Ιππείς 415
Αριστοφάνης - Λυσιστράτη 158
Αριστοφάνης - Λυσιστράτη 1215
Στην παλαιά διαθήκη.
Δευτερονόμιον κεφ. 23 στ. 19
Ετυμολογία του «Κύων»Κύων: Tò κάτω της πόσθης συμπεφυκός τω δέρματι παρά το κεκυνώσθαι και άναδίδοσθαι ή συνδεδέσθαι. Κύων λέγεται έπι μεν του αλόγου ζώου,
Κύων δε έπι του φιλοσόφου, ό κυσίν όμοια ποιών. Έπι μεν του ύλακτικοΰ ζώου, «Ώς δε κύων άμαλήσι περί σκυλάκεσσι βεβώσα». Έπι δε τών αναιδών, «Έξελάαν ένθένδε κύνας κηρεσσιφορήτους». Και έπι τών τετορνωμένων, «Χρύσειοι δ' έκάτερθε και άργύρεοι κύνες ήσαν», και έπι του άστρου, «'Όντε κύν' Ώρίωνος έπίκλησιν καλέονται»· και Επι του θαλασσίου, «Δέλφινας τε κύνας τε». 641 Μεγα Ετυμολογικόν
Παράγωγα του κύων
κυνέη ή κυνή
Τοπωνύμια από το Κύων
Αρχαίες Παροιμίες, Φράσεις και παρομοιώσεις
|
γυναῖκα πιστὴν δ᾽ ἐν δόμοις εὕροι μολὼν οἵαν περ οὖν ἔλειπε, δωμάτων κύνα ἐσθλὴν ἐκείνῳ, πολεμίαν τοῖς δύσφροσιν, καὶ τἄλλ᾽ ὁμοίαν πάντα, σημαντήριον οὐδὲν διαφθείρασαν ἐν μήκει χρόνου. |
![]() |
Αισχύλος - Αγαμέμνων στ. 580 | ![]() |
[1] Το σωστό όνομα τής κυρίας δεν είναι απόλυτα σαφές: άλλοι το θέλουν Κλυταιμήστρα και άλλοι Κλυταιμνήστρα. Το «μνη» της Κλυταιμ[ν]ήστρας αποτέλεσε φιλολογικό πρόβλημα.
κίων: κολώνα συνήθως ναού ή αναλόγου κτηρίου απ΄ οποι και οι λεξις κιονοστοιχεία, κιονόκρανον (ομως γενική του κίονος) (ομόηχο του κύων = σκύλος)
κύων: μετοχή του κύω - αυτός που γεννά. (ομόηχο του κύων , αλλα και η ίδια η μετοχή ουσιαστικοποιήθηκε)
κοινή: Αυτή που ανήκει ή χρησιμοποιείται απο πολλούς, απο το "κοινός" απ΄όπου και τα κοινότης, κοινοκτημοσύνη, κοινόβιον κλπ. (ομόηχο του κυνή = περικεφαλαία απο δερμα σκύλου ή δοτ. κυνός: τω κυνί = στον σκύλο.).
Ισως είναι ένας άδικος χαρακτηρισμός. Η αγριάδα, η εχθρικότητα του σκύλου προς τα άλλα ζώα και τον άνθρωπο έξαρτάται απο τήν ράτσα και τήν εκπαίδευση του σκύλου και την συμπεριφορά του άλλου.
Αμα το παπάκι έχει τέτοιες φιλίες είναι περιττό να πάει στην ποταμιά για να βρει συντροφιά.
Και
... Μέ τόν κόμπο σταυρώνουμε τον άρρωστο τρεις φορές ψιθυριστά, να μην τα καλακούει ούτε ό άρρωστος ουτε παραστεκούμενος : "Στο όνομα τον Πατρός καί του Υίου και του Άγιου Πνεύματος. Αμήν. Άγιοι Ανάργυροι θαυματουργοί, πρώτοι γιατροί του κόσμου, δωρεάν ελάβετε, δωρεά δότε, βγάλετε το αβάσκαμα άπο τον (την) . . . και βάλετε το επάνω στα όρη και στα βουνά εκεί πού κόκορος δε λαλεί, καμπάνα δε σημαίνει, εκεί πού μικρού παιδιού κουλούρα δεν ψένεται. Οι Εβραίοι τά σκυλιά, πού σταύρωσαν το Χριστό με τα χάρκινα καρφιά, ούτε αίμα έβγαλε ούτε σόμπιξη (πύον) έκαμε και σε τρεις μέρες εγειανε. Άφού πούμε το ξόρκι, μετράμε τή πετσέτα καί, αν ό άρρωστος είναι βασκαμένος, ... "
1091 - Α.Δ. Δεμπόνου - Μαγική Ιατρική στήν Κεφαλονιά - Αργοστόλι - 1983
Γαύγισμα,αλυχτημα (Δημ). Υλακή, Υλακτώ (αρχ) [681.86]
υλακή και υλαγμός
ύλακτείν και υλακτούντεςπρβ. το Πελοπονήσιακο: "εμάλωσαν κι έλασαν[Α] το φταπόμπι[Β]"
Α. έλασσαν=ύλαξαν Β. φταπόμπι=επτά πομπές, διαπομπεύσεις.
άρράζειν και άρράζοντας
ρύζειν και ρύζοντας
βαϋζειν
κλαγγαίνεινΟ Σταματάκος ομως προσθέτει και το ωρύωμαι ως ρήμα για το ουρλιαχτό του λύκου ή του σκύλου, το ιδιο και για το βρυχώμαι του λέοντος. Το ουρλιαχτό λέγεται ωρυγή.
σκύμνοι ὠρυόμενοι τοῦ ἁρπάσαι καὶ ζητῆσαι παρὰ τῷ Θεῷ βρῶσιν αὐτοῖς.
Ψαλμοι 103 στ. 21και εν πασι τοις υιοις Ισραηλ ου γρυξει κυων τη γλωσση αυτου απο ανθρωπου εως κτηνους οπως ειδης οσα παραδοξασει κυριος ανα μεσον των αιγυπτιων και του ισραηλ
Εξοδος 11 στ.,7
Απο το 744 ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΔΗΣ - ΓΝΩΜΙΚΑ ΚΑΙ ΙΔΙΩΜΑΤΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΠΟΝΤΙΑΚΟΥ ΛΑΟΥ
Περισότερα για την ΠΟΝΤΙΑΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟ
Εγώ απιτάζω τον σκύλον κι ο σκύλον τ' ουράδνατ:
Εγώ διατάζω τον σκύλο κι ο σκύλος την ουρά του.Εγώ φαΐζω τον σκύλον κι εκείνος πάει με τον λύκον:
Εγώ ταΐζω (φαΐζω δινω φαγητό) τον σκύλο κι αυτός συνεργάζεται με τον λύκο.
Ο πεινασμένον ο σκύλον φουρνιά χαλάν:
Ο πεινασμένος σκύλος χαλάει φούρνους.Ο σκύλον άγλυφον οστούδ κ' εφέκεν:
Ο σκύλος δεν άφησε κόκκαλο που να μη το γλείψει.Ο σκύλον αν κι υλάζ μαλέζ κι διγν ατόν:
Στον σκύλο, αν δεν γαυγίσει, φαΐ δεν του δίνουν.
πρβλ. τα Ευαγγελικά:Κατα Ματθαίον και Κατά Λουκάν
Ο σκύλον ασό πολλά το ύλαγμαν εγέρασεν
Απο το πολύ γαύγισμα γέρασε.
Για όποιον είναι πολύ φλύαρος.Ο σκύλον ασό τέρεμαν εψόφεσεν:
Ο σκύλος από το κοίταγμα ψόφησε.Ο σκύλον ασό ύλαγμαν εψόφεσεν
Ο σκύλος ψόφησε από το γαύγισμα.Ο σκύλον εν πιστεμένος σ' ανθρώπς και η κάτα σ' οσπίτ:
Ο σκύλος είναι πιστός στους ανθρώπους και η γάτα στο σπίτι.Ο σκύλον εν πολλά νοϊτόν, άρκον κι νοΐ'ζ:
Ο σκύλος παρακολουθεί τα ίχνη, η αρκούδα δεν μπορεί.Ο σκύλον εξέβεν σην άνοιξιν, άμαν ντο έσυρεν εκείνος εξέρ.
Ο σκύλος ξεχειμώνιασε, αλλά το τι τράβηξε εκείνος το ξέρει.Ο σκύλον ερρόχαξεν απάνι μ'
Ο σκύλος γρυλίζει προς τα πάνω μου.Ο σκύλον έφτυρεν τα πρόγατα:
Ο σκύλος τρόμαξε τα πρόβατα.Ο σκύλον εφτυρολόεσεν τα κοσσάρας:
Ο σκύλος έτρεψε σε φυγή τις κότες.Ο σκύλον εχοβλάεψεν απάν ατ
Ο σκύλος όρμησε επάνω του.Ο σκύλον κατ εννόησεν κι ερχίνεσεν να υλάζ
Κάτι αντιλήφθηκε ο σκύλος και άρχισε να γαυγίζει.Ο σκύλον κι ανασπάλ τα σκυλότας ατ
Ο σκύλος δεν ξεχνά τις σκυλοσύνες του, φυσικές του τάσεις.Ο σκύλον με το κουτάβ χορεύ
Ο σκύλος με το κουτάβι χορεύει.Ο σκύλον με το μαγκούρ σο αβ κι πάει:
Ο σκύλος με το ζόρι δεν πάει στο κυνήγι.Ο σκύλον με το μένυγμαν κρέας και τρώει
Ο σκύλος με αναφορές κρέας δεν τρώει.Ο σκύλον ντ' έμαθεν, άλλο κι απομαθάν
Ο σκύλος ό,τι έμαθε δεν το ξεμαθαίνει.Ο σκύλον ντο μαθάν κι απομαθάν
Ό,τι συνηθίσει ο σκύλος δύσκολα το απαρνείται.Ο σκύλον όθεν τρώει εκεί υλάζ:
Ο σκύλος εκεί που τρώει εκεί και γαυγίζει.Ο σκύλον όνταν κι ελέπ κι υλάζ
Ο σκύλος όταν δεν βλέπει δεν γαυγίζει.Ο σκύλον π' υλάζ κι αρπάζ:
Ο σκύλος που γαυγίζει δεν αρπάζει.Ο σκύλον π' υλάζ σον φέγγον φόβον κι ες:
Ο σκύλος που γαυγίζει στο φεγγάρι, φόβο δεν έχει.Ο σκύλον πα εξαμών το στουδ σην γούλαν ατ κι επεκεί κουρτάτο το:
Και ο σκύλος πρώτα τακτοποιεί το κόκκαλο στο λαιμό του και μετά το καταπίνει.Ο σκύλον συρ ανάπαυσιν συρ και μαύρα ημέρας:
Ο σκύλος περνάει ανάπαυση, περνάει όμως και μαύρες μέρες.
Η ευτυχία δεν είναι μόνιμη.Ο σκύλον τ' ουράδνατ κι αρπάζ:
Ο σκύλος την ουρά του δεν αρπάζει.Ο σκύλον το μαλλίν αλλάζ, το ταπιέτ κι αλλάζ:
Ο σκύλος αλλάζει μαλλί, συνήθεια δεν αλλάζει.Ο σκύλον τον σααπήν ατ κι εγνωρίζ:
Ο σκύλος δεν γνωρίζει το αφεντικό του.
Αγνώμων.Ο σκύλον τον σκύλον κι αρπάζ
Σκύλος τον σκύλο δεν αρπάζει.Ο σκύλον τον σκύλον κι τρώει:
Ο σκύλος τον σκύλο δεν τρώει.Ο σκύλον υλάζ υλάζ και επεκεί στεκ:
Ο σκύλος γαυγίζει γαυγίζει και μετά στέκει.Ουλ οι σκύλοι σ' έναν γιαλάχ τρώγνε:
σε ένα σκεύος τρώνεΟυλ οι σκύλοι σαμουρ κι ακουγνε
ολοι οι σκύλοι δεν αντιλαμβάνοται το κουνάβιΣκυλ γενιμασέα (σκυλ υιός)
Γέννημα σκύλου (σκύλου γιος).Σκυλ κουτάβ:
Κουτάβι σκύλου, παλιόπαιδο.Σκυλ λαλίαν εξέγκεν:
Έβγαλε κραυγή σκύλου.Σκυλ μιασίδας ες: Έχεις μορφή σκύλου, αδιάντροπος.
Σκυλ πελιά ση σκυλ τον κώλον:
Του σκύλου ο μπελάς, στου σκυλιού τον κώλο.Σκυλ υιός:
Σκύλου γιος, πανούργος, κατεργάρης, έξυπνος.Σκυλ χνώτα ες:
Έχει ανάσα σκύλου.Σκυλ ψυν ες:
Σκύλου ψυχή έχει (υποφέρει αλλά αντέχει).Σκύλαγμαν:
Μεγάλη βρώμα.Σκυλάντ:
Πολύ βρωμιάρηδες.Σκυλαντέας, σκυλιαντάρκον:
Ο βρωμιάρης.Σκυλευλόγιστος:
Όποιος δεχτεί ευλογία Μωαμεθανού.Σκυλεύω
Γίνομαι εξωμότης, τουρκεύω.Σκυλ ύλαγμα
Γαύγισμα σκύλου. Άδικη κακολογία.Σκυλ ύλαγμα σον ουρανό κι ακουσκάται:
Άδικου γαυγίσματα στον ουρανό δεν εισακούονται.Σκυλία πουλεί και κατούδια αγοράζ
Για ματαίως εμπορευόμενο, άεργος.Σκυλιάζω
Βρωμάω.Σκυλίτσος:
Ο έξυπνος.Σκυλογερώ:
Κακογεράματα.Σκυλοκούταβον:
Έξυπνο παιδί.Σκυλολόεμαν:
Υβριστικά λόγια.Σκυλομυία:
Σκυλόμυγα (όποιος ζει πολλά χρόνια).Σκύλον κι ες και κάταν κι ες:
Δεν έχει ούτε σκύλο ούτε γάτα (θεόπτωχος).Σκύλος γουρνάται, κατς θ' αποθάν:
Ο σκύλος ουρλιάζει, κάποιος θα πεθάνει.Η τσούνα αν κι λαΐζ τ' ουράδν ατς, ο σκύλον κι ρουζ απ' οπίσ' ατς:
Η σκύλα αν δεν κουνήσει την ουρά της, ο σκύλος δεν θα τρέξει από πίσω της.Η τσούνα κι επαιδεύκετον και τα τσονοπούλια τς εδραμένευεν:
Η σκύλα δεν εκπαιδευόταν και τα κουτάβια της δασκάλευε.Η τσούνα όνταν οληγορεί, στραβά εφτάει τα παιδία τς:
Η σκύλα όταν βιάζεται, στραβά κάνει τα παιδιά της.Η τσούνα π' εκουταβίασεν μαλέζ κ' εχόρτασεν:
Η σκύλα που γέννησε κουτάβια, αλευρόσουπα δεν χόρτασε.Η τσούνα τα κουτάβια τς κι εγνωρίζ:
Η σκύλα τα κουτάβια δεν γνωρίζει (ξεχωρίζει).
σκυλέ(α), η = δυσοσμία σκύλου. «Ακούω σκυλέα». Σκύλ-ος με κατάλ. -έ(α), δηλωτική μυρωδιάς (πβ. τσουκν-έΥα), θρασουλ-έΤα.) κ.τ.ό.). σκυλουλιάς (στο επτανησιακό ιδίωμα).[178.434]
σκύλεμα. το (για ζώα και μτφ. για ανθρώπους) = έντονη σεξουαλική διέγερση ή επιθυμία. «Το σκύλεμα τση σκύλας μας αναμάζωξε επαέ ούλους τσι σκύλους του χωργιού». Από το σκυλεύω (βλ. λ.).
σκυλεύω (για ζώα και ανθρώπους) = αισθάνομαι έντονο ερωτικό πόθο, κατέχομαι από οργασμό (μεταφορά από το λάγγεμα της σκύλας). Ουσ. σκύλ-α + κατάλ. -εύω.
σκυλιά, η = διάλυμα από αποπάτημα σκύλου, με το οποίο επαλείφουν τα νε-οεμβολιασμένα δεντράκια, για να μην «ταϊστσούν» από τα ζώα. Ουσ. σχύλ-ος + κατάλ. -ιά. Πβ. σκυλιάζω.
σκυλιάζω = επαλείφω τους βλαστούς των νεοεμβολιασμένων δενδρυλλίων με σκυλιά (βλ. λ.). «Επήγα κι εσκύλιασα τα μουρελα στο Πυργί, να μη μας τα ταΐσοανε οι γι-αίγες». Από το σκυλ-ιά + κατάλ. -ιάζω.
σκυλοβρομώ = βρομώ σα σκύλος, βρομώ υπερβολικά, είμαι πολύ ακάθαρτος. Ουσ. σκύλος + ρ. βρομώ.
σκυλολόι = απο το μσν. σκυλολόγιον : μαζωξη εχθρων ή αντιπαθητικών ατόμων.
σκυλοζυγώνω = διώχνω κάποιον σαν σκύλο. «Εζήτηξέ ντωνε να τονε βουη-θήξοανε κι εκείνοι τον εσκυλοζυγώξανε». Σκύλος + ζυγώνω (βλ. λ.). Συ-νών. σκυλομαχιάζω.
σκυλόκακο. το = ασθένεια των σκύλων παρόμοια με το «κοράκιο» (άνθρακα). Σκύλος + κακό.
σκυλόχουμος. ο = κούμος (κτίσμα, συνήθως στρογγυλό και θολωτό) που χρησιμεύει ως ενδιαίτημα σκύλων. Σκύλος + κούμος . Πβ. ριφό-κουμος·. χηπό-κουμος, ορνιθό-κουμσς, γρφό-κουμος.
σκυλομαχιάζω = συμπεριφέρομαι σε κάποιον όπως σε σκύλο, τον κακομεταχειρίζομαι. «Σκυλομαχιάζει το κοπέλι ντου σα νά 'ναι φαμέγιος του». Σκύλος + μαχιάζω (βλ. λ. μαχίζω ή μαχιάζω). Συνών. σκυλοζυγώνω, απο-σκυλακώ, απαμπώθω.
σκυλομουγκουμαι = φωνάζω σαν σκύλος, τραγουδώ άσκημα πολύ. «Δε γ-κατέει να τραγουδεί παρά σκυλομουγκάται εκειά». Σκύλος + μουγκού-μαι (βλ. λ.).
σκυλομουργοόμαι - κλαίω ουρλιαχτά. «Ουλημερνίσιως τση μέρας σκυλομουργάται κι αναπαή κιαμιά δεν έει». Σκύλος + μουριούμαι < νουριούμαι < νωριούμαι < άνωριοϋμαι < αρχ. άνωρύομαι = ωρύομαι ισχυρά. Πβ. νουρ-γιούμαι.
σκυλόμυγια, η = μύγα των σκύλων. Σκύλος + μύγια. Πβ. κρεατό-μυγα, μπεγψό-μυγία κ.τ.ό.
σκυλονέντουρος, επίθ. = σκληραγωγημένος, ανθεκτικός στις ασθένειες και τις κακουχίες. «Διάλε ντο κακό ντο πάθει, γιατ' είναι σκυλονέντουρος!».
Από τα ουσ. σκύλος + εντουρά (βλ. λ.), με ανάπτ. ευφων. ν ανάμεσα
γιατί έχει σκύλους δυνατούς, έχει και την ανδρεία,
σκύλους χοντρούς, λαγωνικά, από την Λουμπαρδία.
Στέφανου Σαχλίκη -Γαδάρου, λύκου κι αλουπούς διήγησις ωραία Σελ. 4 στ. 85-86.
Και τότες η κυρ’ αλουπού έπιασε το τιμόνι
και τον πτωχόν τον γάδαρον στέκει, ανατιμώνει:
«Γλήγορα, σκυλογάδαρε*, πιάσε κουπί να λάμνεις,
γιατί θωρώ και δεν γρικάς την στράταν οπού κάμνεις.
Εμάς έν’ το ταξίδι μας να πάμε εις την Τάνα
και θέλει να ’ν’ η πλώρη μας μέσα στην τρεμουντάνα.
Στο ιδιο στ. 157-162
*) Εδω προφανώς δεν προκειται για υβρίδιο μεταξύ σκύλου και γαϊδάρου αλλά περι ύβρεως εις βάρος του γαιδάρου. Αν και μονη η κλήση του ονοματος "γάιδαρε" είναι ύβρη εν τουτοις δεν θα είναι αντιληπτή σαν τέτοια απο τον ίδιο τον γάιδαρο.
Οι σκύλοι σαν γρικήσουσι, τσιληπουρδώ και φεύγω
και δεν τους χρήζω τίποτες, μα τρέχοντας χορεύγω.
Στο ίδιο στ. 221-222.
Το Διάκο τότε παίρνουνε και στο σουβλί τον βάζουν.
Ολόρτο τον εστήσανε κι αυτός χαμογελούσε,
την πίστη τους τους ύβριζε, τους έλεγε, μουρτάτες:
Σκυλιά, κι α' με σουβλίσετε ένας Γραικός εχάθη.
Ας είναι ο Οδυσσεύς καλά και ο καπετάν Νικήτας,
που θα σας σβήσουν την Τουρκιά κι όλο σας το ντοβλέτι".
Του Διάκου - Δημοτικό
Ομορφή μου Αθήνα που΄ν τα χρόνια εκεινα;
Που ΄ν τα χρονια που κυλιώμαστε αλάνικα
και που δέναν τα σκυλιά με τα λουκάνικα
σκυλάδικο
Κεντρο διασκεδάσεως υψηλού επιπεδου. Εγκατεστημένο συνήθως σε καποιο χιλιόμετρο Εθνικής Οδού. Λανσάρονται σε αυτό άσματα ειδικής αισθητικής (πχ. "Μπορεί να έχω περίοδο μα έχω κι΄αλλη δίοδο" ή "AΜΑ ΕΧΕΙΣ ΠΑΛΑΜΑΡΙ ΤΙ ΤΗΝ ΘΕΛΕΙΣ ΤΗ FERRARI;" και άλλα τέτοια ψυχωφελή). Στα σκυλάδικα συχναζουν υψηλά πρόσωπα της λαχαναγοράς και επίλεκτα μέλη των παρ΄ ημν οδηγών τριαξονικών μετά ρυμουλκουμένου.
Κάντε κλικ εδω για μια εκτενεστερη συλλογη από τα καλύτερα των δύο Εθνικών Οδών και του συνολικού επαρχιακού και αγροτικού Οδικού Δικτύου
Οπτικό δείγμα
Η undreground κουλτούρα της λαικής διασκέδασης στα μαγαζιά της δεύτερης κατηγορίας. Τα γνωστά ως "σκυλάδικα". Πρόκειται για ένα από τα συνολικά τρία οδοιπορικά του Αργύρη Ντινόπουλου στην νυχτερινή πρωτεύουσα με θέμα την "άλλη κουλτούρα" της διασκέδασης. Μαζί με την " Γενιά των ρέηβερς" και τον 'Αλκοολισμό" αποτελούν μια συνολική δημοσιογραφική έρευνα για κοινωνικά φαινόμενα της δεκαετίας του 1990.
Στο video δινεται η ετυμολογια του ορου απο τα σκυλιά που είχαν κάποτε στα κέντρα για την τήρηση της τάξης. Μου φαίνεται απίθανο. Ανέκαθεν ο σκύλος ήταν και δείγμα αναισχυντίας πρβλ. σκυλίσια στάση συνουσίας εν Μέση οδώ (doggy style). Η αναισχυντία έδοσε το όνομα στους κυνικούς φιλοσόφους. Ο Διογένης πχ. αυνανιζόνταν στήν αγορά δημοσίως. Το σούπερ σκυλάδικο της Λ. Συγγρού ονομάστηκε Diogenes Palace. Τυχαίο; Δεν νομιζω!
- σκυλοπνίχτης ειδική λαιμαριά (περιλαίμιο) σκύλου με ακίδες προς τη μέσα μεριά (κυνάγχη, απο το κυών + αγχω:πνίγω ). Μεταφορικα (και παρετυμολογικά) πλοίο παλαιάς κατασκευής αργό και επικίνδυνο, με μεγάλη ηλικία, που θα βλαστημάς την ώρα που το διάλεξες για να σώσεις λίγα Ευρώ.
Πχ. - Πώς ήταν το ταξίδι σου;
- Άσε, η φίλη μου έκλεισε εισιτήρια σε σκυλοπνίχτη. Πήρε 10 ώρες και βρώμαγε...- σκυλόψαρο βλ. καρχαρίας
- σκυλοβαριέμαι: Βαριέμαι τα μέγιστα.
- σκυλομασημένο: Ρουχο ή ύφασμα ασιδέρωτο ή κακώς σιδερωμένο.
- κοπρόσκυλο: Σκυλί αδρανές
- χασαπόσκυλο: Σκυλί αδρανές λόγω διατροφής.
- βρωμόσκυλο: Ελεινό σκυλί (συνήθως υβριστικά)
- λυκόσκυλο: Ράτσα σκύλου πλησιέστατη προς τον γενάρχη λύκο
- τσοπανόσκυλο : Το μόνο εργαζόμενο σκυλί. Κανει σκυλήσια ζωή. Δουλεύει σα σκύλος.
- σκυλομούρης. κυνοκέφαλος Μεταφορικά: άσχημος, Θρησκευτικά: ο Άγιος Χριστόφορος
Ομως κυνοκέφαλοι ειναι ενα γένος πιθήκων
Ο Αγ. Χριστόφορος. Βοηθειά σας!
- Σκυλόδοντο ή κυνόδους.
- Σκυλόσοφος
Διονύσιος ο Σκυλόσοφος Η πρώτη οργανωμένη προσπάθεια απελευθέρωσης, έγινε στα Γιάννενα το 1611. Εμπνευστής και ηγέτης αυτής, υπήρξε ο μητροπολίτης Λαρίσης και Τρίκκης Διονύσιος ο Φιλόσοφος με περατωμένες σπουδές στο εξωτερικό, στην Ιατρική και στη Φιλοσοφία. Το βράδυ της 10ης Σεπτεμβρίου 1611, με μία οργανωμένη επίθεση, απελευθέρωσε τα Γιάννενα. Οσοι ξενοι υποσχέθηκαν να τον βοηθησουν, δεν τήρησαν όμως την υπόσχεσή τους και δεν έκαναν καμιά κίνηση. Το Κάστρο, ήταν μια οχυρωμένη περιοχή έξω από τα Γιάννενα. Σ' αυτήν έμεναν οι Ρωμιοί προύχοντες και κληρικοί, αλλά και Τούρκοι αξιωματούχοι. Οι Ρωμιοί του Κάστρου πρόδωσαν δυο φορές τον Διονύσιο. Όχι μόνον γιατί ενημέρωσαν τους Τούρκους για τα σχέδιά του, αλλά και με το σινιάλο που έκαναν την προκαθορισμένη ώρα, ότι όλα πάνε καλά και ανοίγουν οι πύλες. Οι πύλες όντως άνοιξαν, αλλά αντί για Ρωμιούς βγήκε ο οργανωμένος τουρκικός στρατός. Ο Διονύσιος με τους αγρότες του αντιστάθηκε, όμως οι ανασυνταχθέντες Τούρκοι των Ιωαννίνων, που είχαν ειδοποιηθεί, τον χτύπησαν και αυτοί από πίσω, την κατάλληλη στιγμή. Ο στρατός του διαλύθηκε. Ο ίδιος κρύφτηκε σε μια σπηλιά, κοντά στην λίμνη, αλλά και εκεί, και πάλι προδομένος, συνελήφθη από τους Τούρκους που τον παρέδωσαν σε ειδικευμένους Εβραίους γδάρτες. Ήταν τότε εβδομηντατριών ετών. Τον έγδαραν ζωντανό και γέμισαν το δέρμα του με άχυρο. Οι Τούρκοι το πήγαν στο Σουλτάνο, αφού το πέρασαν από όλη τη βόρεια Ελλάδα, ενώ σαν συνεργάτες του εκτελέστηκαν και οι μητροπολίτες Δημητριάδος Αγάπιος και Φαναρίου Συμεών. Το Πατριαρχείο αφόρισε το Διονύσιο, οι δε Τούρκοι τον αποκάλεσαν «Κακοδιονύσιο». Όμως και οι βολεμένοι Ρωμιοί προύχοντες, Φαναριώτες και ανώτεροι κληρικοί του απέδωσαν ειρωνικά το παρωνύμιο «Σκυλόσοφος». Ο Διονύσιος ήταν μια σπάνια μορφή, για τους σκλαβωμένους Έλληνες. Και δεν υπήρξε, ούτε τουρκολάτρης, ούτε εθελόδουλος υποτακτικός.
Ομόηχα
σκύλα (τα) (αρχ) λάφυρα, σκυλεύω = λαφυραγωγώ. Λατ. spolia. Ομόηχο στο σκύλα (η) = θηλυκός σκύλος.
Σκύλλα (η) : Μυθολογικό τέρας με εννέα κεφάλια που έμοιαζαν με σκύλου. Μαζί με τήν Χάρυβδη αποτελούσαν θανάσιμη παγίδα.
Υβρεις - Βρισιές
Ομηρικές Βρισιές
Ο Αχιλλέας βρίζει «σκυλομάτη» τον Αγαμέμνονα
1114 Ιλιάδα Α. 225
«οἰνοβαρές, κυνὸς ὄμματ᾽ ἔχων, κραδίην δ᾽ ἐλάφοιο, οὔτέ ποτ᾽ ἐς πόλεμον ἅμα λαῷ θωρηχθῆναι οὔτε λόχον δ᾽ ἰέναι σὺν ἀριστήεσσιν Ἀχαιῶν τέτληκας θυμῷ: τὸ δέ τοι κὴρ εἴδεται εἶναι»
Α, μπεκρούλιακα που σκύλας έχεις μάτια, μα τ' αλαφιού καρδιά! Ποτές δε σου βαστάει εσένα να βγεις μαζί με το στρατό τους Τρώες να χτυπήσεις, ή μετά μας τους αρχηγούς σαν πάμε σε καρτέρι· χάρος αφτό σου φαίνεται στο νου σου και λαχτάρα.
Σημειωση: Στον Ομηρο η συνηθέστερη χρήση του «κύων» είναι με την έννοια του κυνηγόσκυλου. Αρα εδώ εννοεί άνθρωπο με αρπακτικό βλέμα σαν κυνηγιάρικου σκύλου.
Ο Δίας ονομάζει αδιάντροπη σκύλα τήν Αθηνά
ἀλλὰ σύ γ᾽πελαἰνοτάτη κύον ἀδεὲς εἰ ἐτεόν γε τολμήσεις Διὸς ἄνταώριον ἔγχος ἀεῖραι.
1114.9 στ. 423
Αλλά και αλλού η Ηρα έτσι βρίζει τον Απόλλωναπῶς δὲ σὺ νῦν μέμονας κύον ἀδεὲς ἀντί᾽ ἐμεῖο στήσεσθαι;
Ιλιάδα 1115.21 στ 480
Αλλη βρισιά-κατηγόρια που έλεγαν για να κατηγορήσουν καποια φαγητά «κυσίν πεινώσιν ουχί βρώσιμα»: δηλ. φαγητά που ούτε σκύλος πεινασμένος δεν θα τά έτρωγε, σκατόφαγα.
Σημερινές βρισιές
Οι λέξεις σκύλοι ή σκυλιά αφορούν τους Τούρκους στα Δημοτικά Τραγούδια.
Σκύλας γιός - Κιοπόγλου κιοπέκ (τουρκ.),
son of a bitch (Αγγ. συνηθέστατη απευθυνόμενη κατά παντός),
Κανάγιας, (it. canaglia, Fr. canaile) Συλλογικός χαρακτηρισμός. Αντιστοιχος του Ελληνικού σκυλολόϊ. Η εξελληνισμένη μορφή του (κανάγιας) απευθύνεται σε ένα άτομο της κατωτάτης στάθμης.
Κοπρόσκυλο: Βρωμερο σκυλἰ, απευθυνεται σε άνεργο λόγω οκνηρίας.
σκυλομούρα, σκύλα: άσκημη ή κακότροπη και αυταρχική γυναίκα (Ανάλογο του Αγγλ. bitch).
σκυλού:Θαμών ή καλλιτέχνις σε σκυλάδικο.
σκυλο- : σαν πρόθεμα σε πολλά σύνθετα με μειωτική ή υβριστική σημασία.
σκυλοτρώγονται, σκυλογαμιέται, σκυλόσογο, σκυλοπαρέα, σκυλολόϊ< μσν. σκυλόλογιον
Σκύλος ο Μέγας
Καλύτερα να τόν ντύνεις παρά να τον ταϊζεις
Οικοσημολογία
Ο καλυτερος φίλος του ανθρώπου δεν μπορούσε να λείπει και απο τά οικόσημα των φεουδαρχών. Δείτε μερικα δείγματα σκύλων σε οικόσημα (τα δήγματα σκύλων είναι οι δαγκωματιές τους, που σας συστήνω να αποφεύγετε βλ. κυνόδηκτος)
Μύθοι Αισώπου
155 Κηπωρός και κύωντο σκυλι ενος κηπουρου επεσε στο πηγαδι. Ο κηπουρός κατεβηκε για να το βγάλει. Το σκυλι φοβηθηκε και τον δαγκωσε. Καλα νά παθω, ειπε ο κηπουρος, τι βιάστηκα να σωσω τον αυτοχειρα; (για τους αδικους και αχαριστους) Κηπωροῦ κύων εἰς φρέαρ κατέπεσεν. Ὁ δὲ κηπωρὸς βουλόμενος αὐτὸν ἐκεῖθεν ἀνενεγκεῖν, κατῆλθε καὶ αὐτὸς εἰς τὸ φρέαρ. Οἰηθεὶς δ᾿ ὁ κύων ὡς κατωτέρω μᾶλλον αὐτὸν παραγέγονε καταδῦσαι, τὸν κηπωρὸν στραφεὶς ἔδακεν. Ὁ δὲ μετ᾿ ἀδύνης ἐπανιών· Δίκαια, φησί, πέπονθα· τί δήποτε γὰρ τὸν αὐτοχεῖρα σῶσαι ἐσπούδασα; Ὁ μῦθος πρὸς ἀδίκους καὶ ἀχαρίστους. 171 Κορώνη καὶ κύων
175 Κύνες δύο
|
|
Επίμετρο: ΔΙΟΓΕΝΗΣ ο ΚΥΩΝ
Εικονογραφία. Όταν ο Αλέξανδρος ήταν στη Κόρινθο, ήθελε να γνωρίσει τον Διογένη και έστειλε ένα υπασπιστή του να βρει τον Διογένη που ήταν στο Κράθειο, και να του τον παρουσιάσει. Αφού ο υπασπιστής τον εντόπισε, του είπε: “Σε ζητεί ο Βασιλεύς Αλέξανδρος να σε δει”. Ο Διογένης απάντησε “Εγώ δεν θέλω να τον δώ. Εάν θέλει αυτός εάς έρθει να με δει”. Και πράγματι, ο βασιλεύς Αλέξανδρος πήγε να δει τον Διογένη. Ο Μεντης Μποστατζογλου εμπνευστηκε απο αυτό το συμβάν και ζωγραφισε τον Διογένη με τον Μεγαλεξαντρο σε φιλικη στάση! Διογένης & Αλέξανδρος Δες Ανεκδοτο 1 ΑνέκδοταΧαρακτηριστικά ανέκδοτα του βίου του (από τις πολλές δεκάδες που υπάρχουν) θεωρώ τα εξής:
Να μην ξεχνάμε πόσο άσχημα αισθανόμαστε στο σκοτάδι, ιδιαίτερα σε άγνωστες περιοχές. Όταν κάποιος μας δημιουργήσει σκοτάδι, τότε μας σκοτίζει, μας έρχεται σκοτοδίνη, είναι σαν να μας σκοτώνει. Γενικά λεμε για κάτι που εξαφανίζεται οριστικά "το έφαγε το μαύρο σκοτάδι". Όταν παλιότερα πουλάγαμε στα παλιατζίδικα τα σχολικά μας βιβλία (αντί να τα καίμε) λέγαμε ότι τα σκοτώναμε. Ό,τι θυσίαζαν το σκότωναν έτσι κάποιος που γίνεται θυσία λέμε: «σκοτώθηκε να με εξυπηρετήσει». Η τύφλωση ήταν η καταδίκη σε αιώνιο σκοτάδι. Σημαντική ποινή στο Βυζάντιο. "Θεάρεστη" πράξη του Βασιλείου του Βουλγαροκτόνου. Λεμε "τύφλα" για να εξευτελίσουμε κάποιον όταν τον μουτζώνουμε. Το μαυρο, η απουσία χρωματος, δημιουργει το σκοτάδι, και ειναι δειγμα πενθους. 2) Όταν κάποτε τον ειρωνεύονταν πως μπαίνει σε ακάθαρτους χώρους, ο Διογένης, σε απάντηση, τους είπε: «Αλλά και ήλιος και ου μιαίνεται», δηλαδή: Κι ο ήλιος μπαίνει σε ακάθαρτους τόπους, αλλά δεν μολύνεται από αυτους. πρβλ. και Βεσπασιανό 3) Σε ένα φαλακρό είπε: «Φίλε, σε μεν ουχ υβρίζω, τας δε τρίχας της κεφαλής σου επαινώ, ότι, σοφώς ποιούσαι, τοιούτον εξέφυγον κρανίον», δηλαδή: «Φίλε μου, εσένα μεν δε σε βρίζω, αλλά τις τρίχες του κεφαλιού σου τις επαινώ, γιατί, σοφά φερόμενες, εγκατέλειψαν ένα τέτοιο κρανίο σαν το δικό σου». 4) Ο Διογένης είχε στο πιθάρι του ένα πήλινο κύπελλο για να πίνει με αυτό νερό. Όταν όμως κάποτε είδε ένα παιδάριο να πίνει με τις φούχτες του νερό από τη βρύση, πέταξε το κύπελλό του πέρα, λέγοντας: «Να που το παιδί αυτό είναι σοφότερο από εμένα».
Οι Κορίνθιοι, μετά το θάνατό του, στην τότε πλουσιότατη πόλη τους, τον κήδεψαν με ιδιαίτερη μεγαλοπρέπεια και στον τάφο τους επάνω έβαλαν ένα μεγάλο σκύλο από μάρμαρο της Πάρου (κύνα). Οι Νεοέλληνες για να δειξουν τήν εκτίμηση τους στον φιλόσοφο και την απύθμενη άγνοιά τους, κατασκεύασαν ενα νυκτερινό κέντρο (διαβαζε σκυλάδικο πολυτελείας) που το ονόμασαν «DIOGENES PALACE». Θα τρίζουν τα κόκαλα του μακαρίτη του Διογένη που μόνο του ενδιαίτημα ήταν ένα πιθάρι όταν θα ακούει να μιλάνε για το «Παλάτι του Διογένη»! Σαν να έχεις "αναψυκτήριο" και να σου λένε πως έχεις έπαυλη. |
|
Βιβλιογραφία10 ΛΑΟΙ ΤΗΣ ΒΙΒΛΟΥ:Τ. ΤΟΥΜΠ : ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ : 1997
14 ΜΕΓΑ ΤΟΠΩΝΥΜΙΚΟ:Μ. ΒΕΡΕΤΤΑΣ : ΒΕΡΕΤΤΑΣ : 2000
70 Μ. ΒΑΡΒΟΥΝΗΣ - ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ - ΟΔΥΣΣΕΑΣ - 1995
156 - ΛΕΞΙΚΟ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΟ ΚΑΙ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΟ ΤΟΥ ΔΥΤΙΚΟΚΡΗΤΙΚΟΥ ΓΛΩΣΙΚΟΥ ΙΔΙΩΜΑΤΟΣ - ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΞΑΝΘΙΝΑΚΗΣ - ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ : 2001
184 ΡΟΗΣ ΠΑΠΑΓΓΕΛΟΥ - ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΙΔΙΩΜΑ - ΙΩΛΚΟΣ - 1987
241 1864 ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΚΑΙ ΓΝΩΜΙΚΑ:Ι. Αναγνωστοπούλου & Λ. Μπουσούνη-Γκέσουρα : ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ : 2010
244 ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΚΟΙΩΝΙΚΟΠΟΛΙΤΙΚΑ ΤΩΝ ΠΑΡΟΙΜΙΩΝ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ:Κ. ΣΙΜΟΠΟΥΛΟΣ : -- : 1996
655 ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ - ΟΙ ΚΩΜΩΔΙΕΣ - Μεταφ: ΘΡ. ΣΤΑΥΡΟΥ - ΕΣΤΙΑ
681 ΠΟΛΥΔΕΥΚΗΣ - ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΟΝ Τομ.Α- ΚΑΚΤΟΣ
744 Γεώργιος Ανδρεάδης - Γνωμικά και Ιδιωματισμοί του Ποντιακού Λαού - ΕΡΩΔΙΟΣ- 2007
1016 ΚΛ. ΑΙΛΙΑΝΟΣ - ΠΕΡΙ ΖΩΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
1083 Ν. ΑΡΓΥΡΗΣ - ΛΕΞΙΚΟ ΣΠΑΝΙΩΝ ΛΕΞΕΩΝ - ΦΕΡΕΝΙΚΗ - 200?
|
|
Copyright © 2011 - Aris Stougiannidis 10-11-2011 |