Η Γοργόνα Μέδουσα
Η διασημότερη από τις τρεις Γοργόνες. Παρουσίαση "Η Γοργώ και χάριν έχει"
μέδουσα Τα σχόλια μου αναφαινονται, σε αναδυόμενα παράθυρα, με την την τοποθέτηση του δείκτη του ποντικού σας πάνω στις λέξεις που επισημαίνονται. Η μέθοδος αυτή παρέχει μεγαλύτερη ελευθερία στον χρήστη. Του δίνει το δικαίωμα να διαβάζει ο,τι τον ενδιαφέρει.

Γοργόνες

 Η Μέδουσα στην ελληνική μυθολογία αναφέρεται ως μία από τις τρεις Γοργόνες. Οι άλλες δύο ήταν η Σθενώ και η Ευρυάλη. Από τις τρεις αυτές αδελφές η Μέδουσα ήταν η θνητή αλλά και η κυρίως Γοργόνα γύρω από την οποία πλέκονται οι διαφοροι μύθοι. Αυτό γιατι το άλλο της όνομα ήταν Γοργώ, που σημαίνει άγρια ματιά.

Ετυμολογία του ονόματος

 Το Μέδουσα είναι μετοχή του αρχ. ρήματος μέδω που σημαίνει: άρχω, κυριαρχώ, προστατεύω. Η μετοχή του θηλυκού του "μέδω" η "μέδουσα" σημαίνει την προστάτιδα, την κυριαχον, την φύλακα. Το ίδιο ρήμα δημιουργησε την Μήδεια και την Ανδρομέδα. Ο Ομηρος (Οδύσσεια Α στ. 72) αναφέρει την Μέδουσα, κορη του Φόρκυνα (γεν. Φορκυνος), ως εξής: "Φόρκυνος θύγατηρ αλός ατρυγέτοιο μέδοντος" πάει να πει "Θυγατέρα του Φόρκυνα του άρχοντα της αστείρευτης θάλασσας"

Προσωπικά δεδομένα

Εγγονή του Νηρέα και Κόρη του Φόρκυ (γεν. Φόρκυνος ή Φόρκυος ή Φορκέα) και της Κητούς, αδελφή των Γοργόνων Σθενούς και Ευρυάλης, συγγένισσα με τις γραιες , ήταν στην αρχή Κενταύρισσα.

Πιθανότατα οι τρείς αδελφές να δημιουργήθηκαν απο μία παράρχαια τάση να παρουσιάζονται τριαδικές θεότητες αποτελούμενες απο 3 γυναίκες: Οι Ωρες, οι Χάριτες, οι Ερινύες, οι Μοίρες, οι Γραίες οι Άρπυες οι πηγές και ισως οι Σειρήνες. Ετσι και οι Γοργόνες δημιούργησαν αλλο ενα μυθολογικό τρίο. Υπήρξαν ομως και αρσενικές τριάδες οπως οι κριτές του Αδη. Η "Αγία Τριάδα" και οι "Τρείς Αδελφές" ειναι μεταγενέστερες εφευρέσεις της Καινής Διαθήκης και του Τσέχωφ.

Κατά μια εκδοχή ήταν τόσο όμορφη που ο Ποσειδώνας ήθελε να ενωθεί μαζί της. Μεταμορφωμένος σε άλογο βρέθηκε σε επαφή μαζί της, στον ιερό χώρο της Αθηνάς. Η θεά, εξοργισμένη με το γεγονός, δεν μπορούσε να έρθει σε ρήξη με τον Ποσειδώνα και έτσι ξέσπασε πάνω στη Μέδουσα. Την μεταμόρφωσε σε απεχθές τέρας, που αντί για μαλλιά είχε φίδια. Η ασχήμια της ήταν τέτοια, που όποιος την κοιτούσε στο πρόσωπο πέτρωνε.

Πως η Μέδουσα έφαγε το κεφάλι της

Τελικά τη σκότωσε ο Περσέας, με την βοήθεια της Αθηνάς. Το κεφάλι της, το περίφημο «Γοργόνειο», το παρέλαβε η θεά από τον ήρωα και το επέθεσε στην ασπίδα της, επειδή το κεφάλι της, ακόμη και νεκρό, πέτρωνε όποιον το κοίταζε. Βλ. Αποτρόπαιο

Μια άλλη εκδοχή του μύθου είναι πως ο Πολυδεύκης ανακυρήσσει το γάμο του με την Ιπποδάμεια και ζητά από τον κάθε κάτοικο του νησιού, για γαμήλιο δώρο, ένα άλογο. Ο Περσέας, ψαράς όπως και ο Δίκτης, δεν είχε άλογα. Μπροστά στο υπεροπτικό ύφος του βασιλιά ξεστομίζει πως δεν θα του φέρει άλογο, αλλά το κεφάλι της Μέδουσας. Ο Πολυδεύκης δέχεται αυτήν την δέσμευση και αποφασίζει να κρατήσει στο παλάτι την Δανάη εώς ότου ο Περσέας εκπληρώσει την υποχρέωσή του. Ο Περσέας φεύγει από την Σέριφο με ένα καράβι με σκοπό να βρει την Γοργόνα Μέδουσα. Στη διαδρομή του συναντά την θεά Αθηνά (πρβλ. "συν Αθηνά και χείρα κινει") ή τον Ερμή,όπου πληροφορείται πως για να σκοτώσει την Μέδουσα θα πρέπει να προμηθευτεί (ακολουθεί το shoping list):

1. ) την περικεφαλαία του Άδη, ώστε αόρατος να πλησιάσει τον στόχο του
2. ) τον μαγικό σάκο που θα βάλει το τρομερό κεφάλι
3. ) τα φτερωτά σανδάλια, επειδή η Γοργώ - Μέδουσα, έμενε σε βράχο, στη μέση της θάλασσας.
4. ) την αστραφτερή ασπίδα, απ' όπου θα έβλεπε το κεφάλι της Μέδουσας. Γιατί όποιος έβλεπε την Μέδουσα κατάματα πέτρωνε. Και τέλος
5. ) το κοφτερό σπαθί ή δρεπάνι, με το οποίο θα έκοβε τον σκληρό λαιμό της Γοργούς.


Η Αθηνά του δίνει την αστραφτερή ασπίδα και ο Ερμής τα φτερωτά σανδάλια. Κατά άλλη πηγή την περικεφαλαία του Κυνός ή του Άδη, τα φτερωτά σανδάλια και τον μαγικό σάκο του τα έδωσαν οι Νύμφες, στις οποίες έφτασε καθοδηγούμενος από τους θεούς - προστάτες του. Η Αθηνά οδήγησε τον Περσέα στην χώρα των Υπερβορείων (μαρτυρία προερχόμενη από τον Πίνδαρο), όπου μετά από θυσία που έκανε παρέλαβε το κοφτερό σπαθί και την περικεφαλαία του Κυνός. Το μόνο που έμενε πλέον ήταν να μάθει τον τόπο διαμονής της θνητής Γοργόνας (driveme.gr). Γι' άλλη μια φορά η Αθηνά τον βοηθά, του υποδεικνύει τον δρόμο για τις Γραίες.

Οι Γραίες ήταν συγγενείς των Γοργόνων και οι μόνες που ήξεραν τον τόπο διαμονής τους. Ήταν όντα με αποκρουστική οψη. Τρεις γριές που είχαν ένα κωμικοτραγικό στοιχείο : επειδή είχαν ένα μάτι (και ένα δόντι), τα αντάλλαζαν μεταξύ τους. Έμεναν κοντά στον Άδη, στα δυτικά του κόσμου. Ο Περσέας τις πλησίασε αόρατος και εκμεταλλευόμενος την στιγμή της ανταλλαγής άρπαξε το μάτι τους. Οι Γραίες, γνωρίζοντας σχετικό χρησμό για την Γοργώ, με δυσκολία και υπό την απειλή ότι θα χάσουν το μάτι τους, μαρτυρούν στον ήρωα τον τόπο διαμονής της Μέδουσας. Όταν ο ήρωας πλησίασε την Μέδουσα, αόρατος και κοιτώντας το καθρέφτισμα της ασπίδας του, με την βοήθεια της Αθηνάς έκοψε το κεφάλι της και το έβαλε στο σακίδιο. Από το κόψιμο γεννήθηκε ο γίγαντας Χρυσάωρας, με το χρυσό σπαθί, και, από το αίμα που έπεσε στον Ωκεανό, ο Πήγασος, το φτερωτό άλογο. Από μια άλλη μαρτυρία γεννήθηκε και ο Ίππος. Για να αποφύγει την καταδίωξη των αδελφών της Μέδουσας, πέταξε γοργά με τα φτερωτά σανδάλιά του ή καβαλίκεψε τον Πήγασο και έφυγε από τον τόπο.

Η Μέδουσα στην Τέχνη

Η Μέδουσα επηρρέασε την τέχνη απο πολύ καιρό και επι πολύ καιρό. Πεθαμένη ήταν πιο χρήσιμη απ' οτι ζωντανή.

Ζωγραφικη

Γλυπτική

Ισως ειναι η μονη γυναίκα που απαθανατίσθηκε εικαστικά για την ασχήμια της.

Κινηματογράφος

 Το χτύπημα της Μέδουσας Θρίλλερ μέ τον Ριτσαρντ Μπάρτον.

Λαογραφία


Η Παναγιά η Γοργόνα στή Σκάλα Συκαμινέας - Λέσβος.

Σχετικό μυθιστόρημα έγραψε ο Στράτης Μυριβίλης.

Ζωολογία

Η μορφή της Μεδουσας εδοσε το ονομα στην γνωστή ως τσουχτρα.

 

Μετά την ήττα του Ουρανού (και τον επελθόντα κατακλυσμό του Δευκαλίωνα), η Γαία έσμιξε και με τον δεύτερο γιο της τον Ωκεανό (ιδεατή αντίληψη της πλημμυρίδας). Τα παιδιά τους είναι οι θεότητες της θάλασσας, των ποταμών, των λιμνών και γενικότερα του υγρού στοιχείου (δηλαδή οι εικόνες του υγρού στοιχείου όπως φάνηκαν μετά την άμπωτη).
Παιδιά του Πόντου και της Γαίας ήταν ο Νηρέας, ο Θαύμος, η Ευρυβία, ο Φόρκυς και η Κητώ. Ο Φόρκυς και η Κητώ (αδέρφια) "έσμιξαν" και έφεραν στον κόσμο τις τρεις Γραίες, επίσης τη Σκύλλα και τη Χάρυβδη, καθώς και τις τρεις Γοργόνες (Σθενώ, Ευρυάλη και Μέδουσα). Ευγονική παντως καταπληκτική! Ολες τους ήταν τέρατα, αφατης ασχήμιας
Κατά τον Ησίοδο:
  1. Παρθενόπη ή Λευκωσία (Λευκή ουσία) και
  2. Λιγεία (Καθαρή φωνή) ή Αγλαόφωνος,
  3. Μόλπη (μελωδική φωνή) ή Θελξινόη (όμορφος νούς)

Αλλοι συγγραφείς οπως ο Πλάτων αναφέρουν οκτώ.

Γραίες: Δεινώ, Ενυώ και Πεφρηδώ. Γριές από γεννησιμιού τους, παιδιά του Φόρκυ και της Κητούς. Εγγονές παιδιά του Πόντου και της Γαίας. Είχαν ένα μάτι κι ένα δόντι τα οποία μοιράζονταν αναμεταξύ τους. Παντελής αδυναμια συνεστίασης και συνείδησης

Οι `Ωρες ήταν Θεότητες των καιρών και του χρόνου της αρχαίας Ελλάδας.
Ήταν θυγατέρες του Δία και της Θέμιδος, αδελφές των τριών Μοιρών και των Νυμφών που κατοικούσαν στον Ηριδανό ποταμό. Στην Αθήνα αναφέρονταν ως Θαλλώ, Αυξώ και Καρπώ. Στον Ησίοδο αναφέρονται ως Ευνομία, Δίκη, και Ειρήνη. Έργο τους ήταν να παρακολουθούν τα έργα των ανθρώπων (προφανώς σεβομενες τα περι προσωπικων δεδομενων). Οι Ώρες ήταν οι πρώτες που υποδέχτηκαν την Αφροδίτη και, αφού την έντυσαν, την συνόδεψαν στον Όλυμπο.
Αναφέρεται πως ήταν βοηθοί του θεού Ήλιου και επιπλέον βοηθούσαν την θεά Χλωρίδα στο έργο της, στην βλάστηση της γης, ρυθμίζοντας τις Εποχές του Χρόνου. Από τον Όμηρο μαθαίνουμε πως άνοιγαν και έκλειναν τις πύλες του Ολύμπου, με σύννεφα, και φρόντιζαν τα άλογα της Ήρας.

Κατά τους Ορφικούς οι Ώρες, μαζί με τις Χάριτες και τις Μοίρες, οδήγησαν την Περσεφόνη από τον Άδη στο φως.
Σε άλλους μύθους τις βλέπουμε να συντροφεύουν τον Πάνα ή να αποτελούν μέρος της ακολουθίας του Διονύσου.

Φοβερές Θεότητες με απαίσια μορφή. Εχουν αποστολή να επιφέρουν καταστροφές στο σύμπαν. Ονομάζονταν:

  1. Αελλώ - πνοή λαίλαπα. Αργότερα κινηματογράφος στην οδό Πατησίων
  2. Ωκυπέτη - Ακατάσχετη ορμή
  3. Κελαινώ - Μαύρο σύννεφο

[192, σ. 680]

Στην ελληνική μυθολογία, οι Χάριτες ήταν οι χάρες. Κανονικά ήταν τρεις: η Αγλαΐα η νεότερη, η Ευφροσύνη και η Θάλεια, αλλά ορισμένες φορές αναφέρονται και άλλες, όπως οι Αυξώ, η Χάρις, η Ηγεμόνη, η Φαένα και η Πασιθέα.

Ήταν οι κόρες του Δία και την Ευρυνόμης, συνήθως, αν και κατ' άλλους ήταν κόρες του Διονύσου και της Αφροδίτης ή του Ήλιου και της Ναϊάδας Αίγλης.

Ο Όμηρος ισχυρίζεται πως ήταν μέρος της ακολουθίας της Αφροδίτης.

Το αντίστοιχό τους στην Ρωμαϊκή μυθολογία ήταν οι Gratiae.

Οι Χάριτες ήταν οι θεές της γοητείας, της ομορφιάς, της φύσης, της ανθρώπινης δημιουργικότητας και της γονιμότητας. Αγαπούσαν πολύ την ομορφιά και έδωσαν στους ανθρώπους τα ταλέντα για τέχνη, στενά συνδεδεμένες με τις Μούσες. Οι Χάριτες συνδέονταν και με τον κάτω κόσμο και τα Ελευσίνια Μυστήρια.

Ο ποταμός Κηφισός κοντά στους Δελφούς ήταν ιερός γι αυτές.

Ο Παυσανίας διακόπτει την "Περιγραφή της Ελλάδας" ( βιβλίο9.xxxv.1-7 ) για να επεκταθεί στις διάφορες θεωρήσεις των Χαρίτων που έλαβαν σε διάφορα μέρη στην ηπειρωτική Ελλάδα και την Ιωνία.

χαριτες

Οι Μοίρες ήταν χαρακτήρες της ελληνικής μυθολογίας. Οι Μοίρες παριστάνονταν, συνήθως, ως τρεις (πρβλ. "Τα τρία κακά της μοίρας του") γυναικείες μορφές που κλώθουν. Ήταν τρεις, η Κλωθώ, η Λάχεσις και η Άτροπος, και οι αρχαίοι τις φαντάζονταν σαν τρεις γυναίκες που κλώθουν τα νήματα της ζωής των ανθρώπων. Η Κλωθώ έγνεθε το νήμα της ζωής, η Λάχεση μοίραζε τους κλήρους με το τι ήταν γραφτο να λάχει στον καθένα, ενώ η Άτροπος έκοβε το νήμα της ζωής. Η λέξη "μοίρα" παράγεται από το ρήμα "μοιράζω", και αντικατοπτρίζει την αντίληψη των αρχαίων ελλήνων σχετικά με το τυχαίο και το ασήμαντο τόσο της ανθρώπινης ζωής, όσο και της ευτυχίας ή δυστυχίας του κάθε ανθρώπου κατά τη διάρκειά της. Συγγενικές λεξεις: Μερίδα, μείρομαι, ειμαρμένη, μερισμός, μοιρολογώ, μοιρογνωμώνιο, μοίραρχος, μόρα .

Λέγεται κατά μεν τον Ησίοδο ότι οι Ερινύες γεννήθηκαν από το αίμα του Ουρανού, προκειμένου να εκδικηθεί ο ίδιος τον ευνουχισμό του από τον τον ίδιο του το γιο τον Κρόνο, κατά δε τον Αισχύλο ότι αυτές ήταν κόρες της Νύκτας και κατά τον Σοφοκλή κόρες της Γης και του Σκότους, ενώ ακολουθούν και άλλες γνώμες. Ο αριθμός τους δεν είναι ακριβής, ο Όμηρος δεν γνωρίζει αριθμό αυτών, ο Αισχύλος εισάγει ολόκληρο χορό Ερινύων, αντίθετα ο Ευριπίδης σ΄ ένα δράμα του αναφέρει τρεις, με ονόματα που έδωσαν μεταγενέστεροι όπως ο Βιργίλιος που επίσης αναγνωρίζει τρεις:
* την Αληκτώ (ανθρωπομορφισμός της οργής και μανίας),
* την Μέγαιρα (ανθρωπομορφισμός του μίσους και του φθόνου) και
* την Τισιφόνη (ανθρωπομορφισμός της εκδίκησης φόνου).

Περιγραφή

Τα κεφάλια των Ερινύων ήταν τυλιγμένα με φίδια (πρβλ. "με ζώσανε τα φίδια"), εικόνα που θυμίζει τη Μέδουσα Γοργώ, και γενικότερα όλη η εμφάνισή τους ήταν φρικιαστική και απωθητική. Συνήθως απεικονίζονται με αστραφτερό βλέμμα μαύρες στην όψη, αποπνέουσες καταστρεπτικό πυρ αλλά και με φτερά φέρουσες μαύρες εσθήτες. Κατοικία τους είχαν τον κάτω κόσμο του Άδη απ΄ όπου και αναλάμβαναν την εκτέλεση των ποινών που έθεταν οι κριτές του Άδη και της Δίκης στους ανθρώπους, ακόμα και πέραν του τάφου τους γι αυτό επί των φονέων αποκαλούνταν ως θεότητες "Επίκουροι της Δίκης". Στα χέρια τους έφεραν συνήθως αναμμένες δάδες για να διαλύουν τα σκότη που ευνοούσαν ή κάλυπταν τα διαπραχθέντα εγκλήματα καθώς και μαστίγιο φιδοφόρο ως όπλο κατά των δραστών. Στη μέση τους έφεραν ζώνη δίνοντας την όψη Μαινάδων και γι αυτό επίσης ονομάζονταν και "Βάκχες του Άδη".

Δράση

Οι Ερινύες πλήττουν τον Ορέστη

 

 

 

 

 

 

 

Από τις ποιό γνωστές καταδιώξεις των Ερινύων αναφέρεται εκείνη κατά του μητροκτόνου Ορέστη που ερχόμενος στην Αθήνα δικάστηκε από τον Άρειο Πάγο ως φονεύς έχοντας συνήγορό του τον θεό Απόλλωνα, ενώ η θεά Αθηνά προεδρεύει των δικαστών. Στην ισοψηφία που ακολούθησε η Αθηνά έδωσε την ψήφο της υπέρ της αθώωσης του ήρωα. Τότε αναφέρεται πως οι Ερινύες οργίστηκαν και κατά της Αθηνάς και κατά της πόλεως και που για να τις εξευμενίσουν οι Αθηναίοι ίδρυσαν "Ιερό Ευμενίδων" πλησίον του Αρείου Πάγου, τις δε δίκες περί φόνου να τις εκδικάζει ο Βασιλεύς.
Αλλά στην αρχαία Αθήνα υπήρχε και άλλο ιερό για τις Ερινύες που βρισκόταν στο "Ίππιο Κολωνό", εκεί ερχόμενος ο τυφλός Οιδίπους εύρε τον ποθούμενο θάνατο.
Επίσης στο δήμο της Φλύας υπήρχε μεταξύ των άλλων βωμών και εκείνος προς τιμή των "Σεμνών θεών".

... και μετά σου λένε οτι το μέγεθος δεν παίζει ρόλο

 

 

Από το αρ. ρ. μεγαίρω= Θεωρώ κατι ως υπεβολικο< μείζων. Ομορριζα: μέγεθος, μέγαρον, μέγας. Σημερα λέμε "μέγαιρα" εννοούμε μια υπεβολικά ασχημη και κακότροπη γυναίκα.
Ως θεός δεν ειχε το Θεό του, ο αθεόφοβος. Ούτε Ιερό ούτε όσιο. Μ@#$%&έλο το έκανε το Ιερό.
Από το σθένος, αυτή που έχει σθένος, ή δυνατή. Αντιθετο: ασθενής Παραγωγα: σθεναρός
Το γοργόνειο τοποθετούσαν θεοί και δαίμονες στις ασπίδες τους ή τους θώρακές τους ως αποτρόπαιο. Δηλαδή για να τρέπουν σε φυγή τον εχθρο.γοργόνειο
Γιοί της Ευρώπης και του Δία (και μέλη της Commision!) Ηταν ο Μίνως, ο Ραδάμανθυς και ο Σαρπηδών
Οι πηγές θεωρούνταν οι κεφαλές των ποταμών (πρβλ. άνω ποταμών χωρούσι πηγαί). Ακομα και σήμερα λέμε κεφαλάρια τις πηγές (πρβ. Κεφαλάρι Κηφισιάς). Μια διασημη τριάδα πηγών ήταν οι κορες του Αχελώου και της Περιμήδης, κόρης του Αιόλου: Η Καλλιρρόη, η Δίρκη και η Κασταλία. (βλ. Οδος Καλλιρόης από το Μετς ως τα Πετράλωνα, Οδός Κασταλίας στην Κυψέλη). Εκφραση αγνωστης σημασίας ειναι και το "μουνί της Καλλιρόης" πιθανότατα ανήκον εις φερώνυμη πόρνη της Αθήνας.
Γονιμότατος Θεός της Θάλασσας με 50 κόρες τις ονομαζόμενες Νηριήδες που μετεξελίχθηκαν σε Νεραϊδες. Να πολύτεκνος να μάλαμα! Ο Νηρέας μετέπεσε στον Αγιο Νικόλαο προστάτη των Ναυτικων. Μερικές απο τις Νηριήδες έμειναν στην ιστορία αλλά ο πλήρης κατάλογος έχει χαθεί. * Αγαύη , Αμφινόμη , Αμφιτρίτη , Αρέθουσα , Αυτονόη , Γλύκη , Δυναμένη , Δωτώ , Ευλιμένη , Θάλεια , Θέτις , Θόη , Ιάνασσα , Ιάνειρα , Ιπποθόη , Καλλιάνασσα , Καλλιάνειρα , Κλυμένη , Κυδίππη , Λιμνώρεια , Νημερτής , Πανόπη , Πασιθέα , Σπειώ , Φέρουσα , Ψαμάθη , Ωρείθυια

Βιβλιογραφία

17 Η ΓΕΝΝΕΣΗ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ - ΓΡΑΙΕΣ, ΓΟΡΓΟΝΕΣ, ΔΡΑΚΟΣ ΕΣΠΕΡΙΔΩΝ Α. ΓΟΝΙΔΕΛΛΗΣ ΠΥΡΙΝΟΣ ΚΟΣΜΟΣ
192 ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΗΛΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΠΟΥΛΟΣ ΦΕΞΗΣ -1895