ΣΧΟΛΙΑ ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ
ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ Α.

στ.39-50 ΚΑΙ στ. 56

ΤΟ ΠΑΡΘΕΝΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ ΟΠΩΣ ΔΙΑΒΑΖΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΣ TOY ΜΙΚΡΟΥ ΠΑΡΑΚΛΗΤΙΚΟΥ ΚΑΝΟΝΟΣ ΣΤΗΝ ΥΠΕΡΑΓΙΑ ΘΕΟΤΟΚΟ

Οι μπλέ, έντονες και υπογραμμισμένες λέξεις σχολιάζονται. Τοποθετήστε τον δείκτη του ποντικού επάνω τους. Τά σχόλια επαναλαμβάνονται κατά στίχο στο κάτω-κάτω της γραφής.

[39] Εν ταις ημέραις εκείναις, αναστάσα Mαριάμ, επορεύθη εις την ορεινήν μετά σπουδής εις πόλιν Ιούδα· [40] και εισήλθεν εις τον οίκον Ζαχαρίου και ησπάσατο την Ελισάβετ. [41]Και εγένετο, ως ήκουσεν ή Ελισάβετ τον ασπασμόν της Μαρίας, εσκίρτησε το βρέφος εν τη κοιλία αυτής· και επλήσθη Πνεύματος αγίου η Ελισάβετ [42] και ανεφώνησε φωνή μεγάλη και είπεν· Ευλογημένη συ εν γυναιξί και ευλογημένος ο καρπός της κοιλίας σου. [43] Και πόθεν μοι τούτο, ίνα έλθη η μήτηρ του Κυρίου μου προς με; [44]Ιδού γαρ, ως εγένετο η φωνή του ασπασμού σου εις τα ώτα μου, εσκίρτησε το βρέφος εν αγαλλιάσει εν τη κοιλία μου. [45] Και μακαρία η πιστεύσασα ότι έσται τελείωσις τοις λελαλημένοις αυτή παρά Κυρίου. [46]Και είπε Μαριάμ· Μεγαλύνει η ψυχή μου τον Κύριον [47] και ηγαλλίασε το πνεύμα μου επί τω Θεώ τω σωτήρι μου· [64] ότι επέβλεψεν επί την ταπείνωσιν της δούλης αυτού. Ιδού γαρ από του νυν μακαριούσι με πάσαι αι γενεαί· [49] ότι εποίησέ μοι μεγαλεία ο Δυνατός και άγιον το όνομα αυτού. 50, 51, 52, 53, 54, 55 [56]Έμεινε δε Μαριάμ συν αυτή ωσεί μήνας τρεις και υπέστρεψεν εις τον οίκον αυτής.

Απόδοση στην Νεα Ελληνική από τον συντάκτη

Εκείνες τις μέρες σηκώθηκε η Μαριάμ [από την Ναζαρέτ] και πήγε στα βουνά στην περιοχή του Ιούδα και μπήκε στο σπίτι του Ζαχαρία και χαιρέτισε την Ελισαβετ. Και εγινε και μόλις άκουσε η Ελισάβετ τον χαιρετισμό της Μαρίας να κλωτσησει το παιδι μέσα στην κοιλιά της. Και καταλήφθηκε από Αγιο Πνεύμα η Ελισάβετ και αναφώνησε με φωνή μεγάλη και είπε: "Ας εισαι ευλογημένη ανάμεσα στις γυναίκες και ας είναι ευλογημένος ο καρπός της κοιλιάς σου. Και πως έγινε τούτο να έρθει η μάνα του Κυρίου μου σ΄εμένα; Να λοιπόν μόλις έφθασε η φωνή του χιαρετισμού σου στ΄ αυτιά μου σκίρτισε το μωρό απο την χαρά του μεσα στην κοιλιά μου. Και ας ειναι μακάρια αυτή που πιστεψε οτι θα εκπληρωθουν αυτά που της έχει πει ο Κύριος". Και είπε η Μαριάμ: "Δοξάζει η ψυχή μου τον Κύριο και καταχάρηκε η ψυχή μου για το θεό τον σωτήρα μου γιατί ειδε την ταπείνωση της δούλας του. Να από τώρα θα με μακαρίζουν όλες οι γενιές. Γιατί μου έκανε μεγαλειώδη πράγματα ο δυνατός και ας είναι άγιο το όνομά του". Εμεινε δε η Μαριάμ μαζί μέ την Ελισάβετ περίπου τρείς μήνες και γύρισε στο σπιτι της.

Σχετικά

Τοῦ δὲ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἡ γένεσις οὕτως ἦν· μνηστευθείσης τῆς μητρὸς αὐτοῦ Μαρίας τῷ Ἰωσήφ, πρὶν ἢ συνελθεῖν αὐτοὺς εὑρέθη ἐν γαστρὶ ἔχουσα ἐκ Πνεύματος ἁγίου.
Ματθ. Α. Στ. 18.

Συνελθείν σημαίνει «συνουσία» εν γάμω, εκτός αν συνήθιζαν δοκιμή πριν παντρευτούν (δεν βρήκα τίποτα στο Δευτερονόμιο). Αν ίσχυε η «δοκιμαστική συνουσία» θα έπρεπε να υπάρχει υποχρεωτικά γάμος μετά την μνηστεία. Αλλιώς τι θα γίνονταν οι «μεταχειρισμένες»;

Αν πάλι δεν γινόταν «δοκιμαστική συνουσία» πως ανακάλυπταν οτι η γυναίκα είναι εν "γαστρί έχουσα", επι πλεον η συγκεκριμμένη γυναίκα ήταν και παραμένει παρθένος;
Τι είδους τεστ πατρότητας έκαναν για να βρουν οτι ήταν "εν γαστρί έχουσα εκ Πνεύματος Αγίου";

Αυτό το «πριν ή συνελθείν αυτούς» σημαίνει ότι υπήρξε και κάποιο «μετά» δηλ . συνουσία με όλα τα σχετικά επακόλουθα (τεκνοποία). Αυτο επιβεβαιώνεται και παρακάτω (βλ. στο ιδιο κεφαλαιο Α του Ματθαίου στο στ. 25) "καὶ οὐκ ἐγίνωσκεν αὐτὴν ἕως οὗ ἔτεκε τὸν υἱόν αὐτῆς τὸν πρωτότοκον, καὶ ἐκάλεσε τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν."

Ο Μνηστύριος Ιωσήφ.

Παραμένει μυστήριο τι σόι μνηστήρας ηταν ο Ιωσήφ. ἰδοὺ ἄγγελος Κυρίου κατ’ ὄναρ ἐφάνη αὐτῷ λέγων· Ἰωσὴφ υἱὸς Δαυῒδ, μὴ φοβηθῇς παραλαβεῖν Μαριὰμ τὴν γυναῖκα σου Ματθ. Α στ.20Αρα είχαν παντρευτεί, αλλοιως θα έλεγε την "μνηστήν σου". Αν ομως ειχαν παντρευτεί, δεν θα πρεπει να ειχαν συνέλθει (συνουσιασθεί); Ο υποτιθέμενος γάμος πρέπει να έγινε μετα τον Ευαγγελισμό. Ισως το ορθότερο ηταν "Ἰωσὴφ υἱὸς Δαυῒδ, μὴ φοβηθῇς λαβεῖν την Μαριὰμ ως γυναῖκά σου". Η σειρά των γεγονότων ειναι:

1. Μνηστευεται ο Ιωσήφ . Η Μαρια δηλώνει οτι "ανδρα ου γινώσκω".

3. Ο Ιωσηφ διαπιστωνει, κατα ανεξηγητο τροπο, οτι η Μαριαμ ειναι εγκυος. Σκεφεται να διαλυσει τον αρραβώνα κρυφά.

4. Ο Γαβριηλ βάζει πάλι το χεράκι του και καθοδηγει, με όνειρο, τον Ιωσηφ.

5. Ο Ιωσήφ ξυπνάει και νυμφεύεται την Μαριαμ.

6. Η Μαριάμ αντί να καθήσει στό σπίτι της με τον άνδρα της, ως νιόπαντρη, σηκώνεται και παίρνει τα βουνά και τρέχει "μετα σπουδής" στην Ιερουσαλήμ. Ο δε Ιωσηφ δεν φαινεται να ενδιαφερεται για συνουσια εν γαμω αφου απομακρύνθηκαν, δια του ονείρου όλοι οι ψύλλοι που του είχαν μπεί στα αυτιά. Περιμένει να γυρισει ο τροχος ... ο φτωχός.

 

Από που κρατούσε η σκούφια του Ιωσήφ.

Ο Ματθαίος ξεκιναει με τις περιφημες γεννεές δεκατέσσαρες για να μας πεισει οτι ο Ιωσήφ ηταν γιός Δαβίδ. Ο Ιωσηφ που βέβαια δεν ηταν πατερας του Ιησου. Το ολο θεμα ειναι παραλογο. Δεχομαστε οτι τουλαχιστον ενομιζετο οτι ο Ιησους ηταν γιος Δαυιδ.

Ας δουμε το στ. 27,

πρὸς παρθένον μεμνηστευμένην ἀνδρὶ, ᾧ ὄνομα Ἰωσὴφ, ἐξ οἴκου Δαυῒδ, καὶ τὸ ὄνομα τῆς παρθένου Μαριάμ.

Ο στίχος ειναι ανταξιος του Δελφικου "ηξεις αφιξεις". Η παρενθετική προταση 'εξ οικου Δαυίδ' μπορεί να αναφέρεται και στα δυο υποκειμενα (και τον Ιωσήφ και την Μαριάμ).

Αν το αντιληφθουμε ετσι

πρὸς παρθένον, ἐξ οἴκου Δαυῒδ, μεμνηστευμένην ἀνδρὶ, ᾧ ὄνομα Ἰωσὴφ καὶ τὸ ὄνομα τῆς παρθένου Μαριάμ.

ή έτσι

πρὸς παρθένον μεμνηστευμένην ἀνδρὶ, ἐξ οἴκου Δαυῒδ, ᾧ ὄνομα Ἰωσὴφ, καὶ τὸ ὄνομα τῆς παρθένου Μαριάμ.

Η Μαριάμ ηταν η αριστοκράτισα αφου η αδελφη της μητέρας της Αννας ειχε συζυγο Ιερέα του Ναου κ. Ζαχαρία. Αυτή είναι πιθανοτερο να κατάγεται εξ οικου Δαυίδ.

Στ. 39. Το εν ταις ημεραις εκεινες σημαινει λίγο μετά τον ευαγγελισμό. Το λογικότερο είναι ότι θα περίμενε και να βεβαιωθεί ότι είναι έγκυος. Το μοναδικό τεστ εγκυμοσύνης ήταν η παύση της εμμήνου ρύσεως που σημαίνει τουλάχιστον 20 ήμερες από του Ευαγγελισμού για την διαπίστωση. Πρέπει να διαβασθούν λιγο και οι προηγούμενοι στίχοι, αν και δεν εκφωνούνται στον παρακλητικο κανόνα: 26 Ἐν δὲ τῷ μηνὶ τῷ ἕκτῳ ἀπεστάλη ὁ ἄγγελος Γαβριὴλ ἀπὸ τοῦ Θεοῦ εἰς πόλιν τῆς Γαλιλαίας, ᾗ ὄνομα Ναζαρὲτ, 27 πρὸς παρθένον μεμνηστευμένην ἀνδρὶ, ᾧ ὄνομα Ἰωσὴφ, ἐξ οἴκου Δαυῒδ, καὶ τὸ ὄνομα τῆς παρθένου Μαριάμ. 28 καὶ εἰσελθὼν ὁ ἄγγελος πρὸς αὐτὴν εἶπε· Χαῖρε, κεχαριτωμένη· ὁ Κύριος μετὰ σοῦ· εὐλογημένη σὺ ἐν γυναιξίν. 29 ἡ δὲ ἰδοῦσα διεταράχθη ἐπὶ τῷ λόγῳ αὐτοῦ, καὶ διελογίζετο ποταπὸς εἴη ὁ ἀσπασμὸς οὗτος. 30 καὶ εἶπεν ὁ ἄγγελος αὐτῇ· Μὴ φοβοῦ, Μαριάμ· εὗρες γὰρ χάριν παρὰ τῷ Θεῷ. 31 καὶ ἰδοὺ συλλήψῃ ἐν γαστρὶ καὶ τέξῃ υἱόν, καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν. 32 οὗτος ἔσται μέγας καὶ υἱὸς ὑψίστου κληθήσεται, καὶ δώσει αὐτῷ Κύριος ὁ Θεὸς τὸν θρόνον Δαυῒδ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ, 33 καὶ βασιλεύσει ἐπὶ τὸν οἶκον Ἰακὼβ εἰς τοὺς αἰῶνας, καὶ τῆς βασιλείας αὐτοῦ οὐκ ἔσται τέλος. 34 εἶπε δὲ Μαριὰμ πρὸς τὸν ἄγγελον· Πῶς ἔσται μοι τοῦτο, ἐπεὶ ἄνδρα οὐ γινώσκω; 35 καὶ ἀποκριθεὶς ὁ ἄγγελος εἶπεν αὐτῇ· Πνεῦμα ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπὶ σέ καὶ δύναμις ὑψίστου ἐπισκιάσει σοι· διὸ καὶ τὸ γεννώμενον ἅγιον κληθήσεται υἱὸς Θεοῦ. 36 καὶ ἰδοὺ Ἐλισάβετ ἡ συγγενὴς σου καὶ αὐτὴ συνεληφυῖα υἱὸν ἐν γήρει αὐτῆς, καὶ οὗτος μὴν ἕκτος ἐστὶν αὐτῇ τῇ καλουμένῃ στείρᾳ· 37 ὅτι οὐκ ἀδυνατήσει παρὰ τῷ Θεῷ πᾶν ῥῆμα. 38 εἶπεν δὲ Μαριάμ· Ἰδοὺ ἡ δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατὰ τὸ ῥῆμά σου. καὶ ἀπῆλθεν ἀπ’ αὐτῆς ὁ ἄγγελος.

Στ. 39α. Το μετά σπουδής δικαιολογείται μετά το γεγονός του ευαγγελισμού βλ. Λουκ. Α. Στ. 26-38.

Στ. 39β Από την Ναζαρέτ της Γαλιλαίας όπου διέμενε η Μαριάμ εως την περιοχή του Ιούδα (Προφανώς εννοεί την Ιερουσαλήμ, γιατί "πόλη Ιούδα" δεν υπάρχει) είναι περίπου 100 χιλιόμετρα σε ευθεία γραμμή. Με την ενδημούσα ληστεία στην Γαλιλαία και Ιουδαία αποκλείεται να ταξίδευσε μόνη της και να έφθασε ζωντανή ... και παρθένος. Ας μην ξεχνάμε πως αυτές τις περοχές τα ακριτικά τραγούδια περιγράφουν:
κει που συνδυό δεν περπατούν, συντρείς δεν κουβεντιάζουν παρά πενήντα κι εκατόν και πάλι φόβον έχουν.
trip
Ο Ζαχαρίας ήταν ιερέας στον Ναό, άρα στην Ιερουσαλήμ, επομενως ο "οίκος Ζαχαρίου" πρέπει να ήταν εκεί.

 

Δεν λέει βέβαια αν συνομίλησαν προηγουμένως. Το βέβαιο είναι πως η λεξη "ασπασμός" δεν είχε την έννοια "φίλημα" αλλά την έννοια "χαιρετισμός", όπως θα δούμε και παρακάτω. Η Ελισάβετ γνώριζε, από τον άνδρα της τον Ζαχαρία, το όνομα "Ιωάννης" (βλ. Λουκ. Α. 60) κατά τρόπο μυστηριώδη. Θα πρέπει να πιστέψω ότι η Ελισάβετ εγνώριζε να διαβάζει (προνόμιο σπανιότατο για την εποχή) αφού ο Ζαχαρίας εγένετο άλαλος (αν και στον στ. 22 λέει «κωφός») προ της συλλήψεως. Επίσης πρέπει να υποθέσουμε ότι ο Ζαχαρίας δεν θα περιέγραψε πλήρως την υπόθεση στο έγγραφο του. Αλλιώς γιατί «περιέκρρυβεν αυτήν μήνας πέντε»; (στ.Λουκ. Α. 24).

St. 41 Η Ελισάβετ ήταν τότε 6 μηνών έγκυος στον Ιωάννη. Από τον έκτο μήνα τα κλωτσήματα του παιδιού είναι συνήθη και ένα τέτοιο φαινόμενο μπορεί να είναι απόλυτα συμπτωματικό.
Ηκουσεν τον ασπασμό σημαίνει άκουσε τον φραστικό χαιρετισμό που είναι τυπικός στην συνάντηση. Το δε περιεχόμενο του χαιρετισμού πρέπει να ήταν άκρως ενημερωτικό.
Το «και επλήσθη Πνεύματος αγίου η Ελισάβετ» μου φαίνεται εμβόλιμο. Ο στίχος είναι εμβόλιμος και μεταγενέστερος, τούτο προδίδεται από το γεγονός πως η αρχική "Μαριάμ" γίνεται «Μαρία» και αναφέρεται μάλιστα στην γενική (της Μαρίας).

Στ. 42. και αναφώνησε φωνή μεγάλη και είπεν· Ευλογημένη συ εν γυναιξί και ευλογημένος ο καρπός της κοιλίας σου. Η Ελισάβετ πρέπει να είχε ενημερωθεί για τα τεκταινόμενα. Αλλιώς μια τέτοια προσφώνηση σε ανύπανδρη γυναίκα είναι τουλάχιστο προσβλητική.

Στ. 43. Και πόθεν μοι τούτο, ίνα έλθη η μήτηρ του Κυρίου μου προς με; Πως έβγαλε τέτοιο συμπέρασμα αν δεν είχαν προηγουμένως συνομιλήσει με λεπτομέρειες.

Στ. 44. Ιδού γαρ, ως εγένετο η φωνή του ασπασμού σου εις τα ώτα μου, εσκίρτησε το βρέφος εν αγαλλιάσει εν τη κοιλία μου. Η φωνή του ασπασμού σημαίνει ότι υπήρξε και διήγηση.

Στ. 45. Και μακαρία η πιστεύσασα ότι έσται τελείωσις τοις λελαλημένοις αυτή παρά Κυρίου.

Στ. 46. Και είπε Μαριάμ· Μεγαλύνει η ψυχή μου τον Κύριον
Η Μαρία ξαναγίνεται Μαριάμ και λέει "μερικές σκηνές του έργου", απο το Μεγαλυνάριον, το περίφημο Magnificat anima mea Dominum. Το πλήρες κείμενο είναι άσχετο με τα συμβάντα και προυποθέτει οτι η Μαριάμ ήταν πολύ διαβασμένη σχετικά με τις Εβραικές Γραφές. Γιατί δεν είναι βέβαια δημιούργημα της Μαριάμ αλλά μια παραλλαγή εμπνευσμένη από το Πρώτο βιβλίο του Σαμουήλ, Κεφ. 2 στ. 1-10

Στ. 47. και ηγαλλίασε το πνεύμα μου επί τω Θεώ τω σωτήρι μου·

Στ. 64. Εμφανές ότι ξέρει ποιά δοξα της επιφυλάσσει το μέλλον. Βέβαια αυτό το "νύν" ειναι υπεραισιόδοξο και σηκώνει πολύ νερό! Θα πρέπει να περιμένει τουλάχιστον 33 χρονάκια για να εκτελεσθεί ο γιός της και μερικούς αιώνες για να αναγνωρισθεί ως θρησκεία ο χριστιανισμός και εκείνη ως θεομήτωρ. Ολα αυτά τά θαυμάσια τα ξέχασε αργότερα.

Στ. 49. ότι εποίησέ μοι μεγαλεία ο Δυνατός και άγιον το όνομα αυτού.

Στ. 50. Και το έλεος αυτού εις γενεάς γενεών τοις φοβουμένοις αυτόν.
Παραλείπεται αυτός ο στίχος και οι επόμενοι μέχρι και τον στ. 55. Το περιεχομενο των στιχων δεν εχει καμια σχεση με το θεμα του ευαγγελισμου.

Στ. 51. Εποίησε κράτος εν βραχίονι αυτού, διεσκόρπισεν υπερηφάνους διανοία καρδίας αυτών.
Παραλείπεται

Στ. 52. Kαθειλε δυναστας απο θρονων και υψωσε ταπεινους.
Παραλείπεται

Στ. 53. Πεινώντας ενεπλησεν αγαθών και πλουτουντας εξαπέστειλε κενούς.
Παραλείπεται

Στ. 54. Αντελάβετο Ισραήλ παιδός αυτού μνησθήναι ελέους. Παραλείπεται

Στ. 55. Καθώς ελαλησεν προς τους πατερας ημών, τω Αβραάμ και το σπέρματι αυτού εις τον αιώνα.
Παραλείπεται

Στ. 56. Έφυγε μετά την γέννηση του Ιωάννη (βλ. σχόλιο στο στ. 41) και ούσα τριών μηνών έγκυος στον Ιησού.

trip