Υπογλώσσιο #23

ΧΟΡΗΓΕΙΤΑΙ ΧΩΡΙΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΗ

Η φράση λέγεται με την σημασία «από που κατάγεται;». Το «κρατάω» λέγεται συχνά για την καταγωγή : Κρατάει (κατάγεται) από βασιλική γενιά. Κρατάει από τους Φαναριώτες κλπ. Η σκούφια (σκούφος από το αρχ. Ελληνικό ουσιαστικό σκύτος, είδος καλύματος πχ. ο Φρυγικός σκούφος, ο φρύγιος πίλος*). (Ιταλικά scufia, Γαλλικά coiffe = πρφ. κουάφ).

*) Φρυγικός σκούφος: Κάλυμμα του κεφαλιού που συνήθως φορούσαν οι Φρύγες. Ένα είδος σκούφου με σήμα κόλουρου κώνου που η κορυφή του γέρνει η πέφτει μπροστά. Ήταν κόκκινου χρώματος. Ένα τέτοιο σκούφο φορούσαν οι ναυτικοί της αρχαιότητας. Σκούφια ανάλογου σχήματος φορούσαν οι Ιακωβίνοι στην Γαλλική Επανάσταση (1789-94). Από τότε ο φρυγικός σκούφος θεωρείται ως έμβλημα της επανάστασης και της ελευθερίας. Αλλιώς λέγεται δημοκρατικός ή κόκκινος σκούφος.

Η αναπαράσταση της Γαλλικής Δημοκρατίας με την αλληγορική μορφή γυναίκας που φέρει φρυγικό σκούφο, δεν εγγράφεται στο Σύνταγμα αλλά δεν μπορούμε να της αρνηθούμε έναν επίσημο χαρακτήρα εφόσον απεικονίζεται πάνω στη σφραγίδα του Κράτους, καθώς και στα νομίσματα και τα γραμματόσημα, που αποτελούν επίσης σημεία δημόσιας δραστηριότητας και ευθύνης.

Άλλη έκφραση με την σκούφια είναι η: «πετάει την σκούφια του για καβγά» γιατί αυτός που ετοιμάζεται να παλέψει βγάζει την σκούφια του και σηκώνει τα μανίκια του. Εδώ η σκούφια είναι το καπέλο.

Και άλλη «πετάει τη σκούφια του» σημαίνει δείχνει τον ενθουσιασμό του. πχ. πετάει την σκούφια του να πάει ταξιδάκι. πρβλ. ζητωκραυγές παντού συνοδευονται με πέταγμα των καπέλων στον αέρα.

Στα Ρουμάνικα η αναφώνηση «τραγιάσκα ρεπούμπλικα» (σημαίνει: «Ζητω η Δημοκρατία»), έκανε τους Έλληνες ακροατές να πιστέψουν ότι το καπέλο που πετούσαν στον αέρα λέγονταν τραγιάσκα.

Μιά σκούφια αλλιώτικη απ΄τις άλλες

Στα βαρβαρικά κράτη, (Λογγοβάρδοι) scufia ή scuphia ήταν η κοινωνική προστασία που παρείχε ο βασιλιάς στους υπηκόους του για την διατήρηση της έννομης τάξης, αργότερα σήμαινε και την ετησία φορολογία που κατέβαλε ο υπήκοος για να διασφαλίσει την προστασία αυτή. Επίσης σημαίνει και τις αγγαρείες που όφειλε ο υπήκοος να κάνει ως αντιπαροχή στην παρεχομένη προστασία. ^{[1.151 ]} Αν όλο αυτό το εννοήσουμε ως «κάλυψη» συγγενεύει λίγο με τήν σκούφια-καπέλο. Συμπεραίνω λοιπόν ότι από αυτή τη στενή σχέση του μονάρχη με τον υπήκοο προέκυψε το η φράση «από που κρατάει η σκουφιά του;». Σήμαινε : «Σε ποιον μονάρχη στηρίζει την προστασία του;», «σε ποιο βασιλιά ή βασίλειο ανήκει;». Δεν υπάρχουν ή δεν βρήκα τεκμήρια για να ισχυροποιήσω περισσότερο αυτό το συμπέρασμα. Μοιάζει όμως ένα πολύ λογικό συμπέρασμα. Αντιθέτως η σκούφια-καπέλο δεν δείχνει καταγωγή με κανένα τρόπο και το να της δώσουμε μια τέτοια σημασία είναι τουλάχιστον ανόητο.

Η σκούφια είναι καπέλο ιδιωτικό χωρίς ταξικά, φυλετικά ή πολίτικα διακριτικά. Δεν είναι όπως στον αντίλογο «μόρα και κασσίδα»^[3], όπου από την κασσίδα* συμπεραίνουμε την μόρα (ή μοίρα) που υπηρετούσε ο κασσιδιάρης στρατιώτης.

*) Cassis, γενική cassidis: χάλκινο κράνος.^[4]

Το απόλυτα φορομπήκτικο σύστημα του Βυζαντίου* περιείχε αερικό, καπνικό, κεφαλικό φόρο άλλα όχι την σκούφια. Η λέξη μπορεί να πέρασε κατά την διάρκεια της συμμαχίας των Λογγοβάρδων με τον Ναρση, επί Ιουστινιανού, κατά των Οστρογότθων. Η λέξη αφομοιώθηκε εύκολα γιατί η σκούφια υπήρχε ήδη ως καπέλο στο λεξιλόγιο των Βυζαντινών. Μετά παρέμεινε μόνον η ειδική χρήση της στη φράση «πούθε κρατάει η σκούφια του;».

Το θεοκρατικό Βυζαντινό κράτος, με έμβλημα την θρησκεία της αγάπης, του δικαίου, της συμπόνιας και της ελεημοσύνης, με τους ληστρικούς φορολογικούς του νόμους κρατούσε τους λαούς του, από τα όρια της πείνας μέχρι τα όρια της λιμοκτονίας.
περισσότερα γιά τους φόρους στο Βυζάντιο ...

1. Glossarium nanuale ad scriptores medie et infimae Latinatis - Du Cange Τομ. 6

2. Αρη Στουγιαννίδη - Επί κεφαλής

3) Αρη Στουγιαννίδη - ΜΟΡΑ ΚΑΙ ΚΑΣΣΙΔΑ

4) 267 Ε. ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΥ - ΛΕΞΙΚΟ ΛΑΤΙΝΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ = Επικαιρότητα - 1921